Euskal Herriko Meatzaritzaren Museoa burdina kargatzeko erabilitako hondeamakina zaharberritzen ari da

1970. urtera arte Kotorrioko meategietan kamioiak eta bagonetak kargatzeko erabilitako industria-hondeamakina zaharberritzeko prozesua abiatu du Euskal Herriko Meatzaritzaren Museoak inguruko enpresetan.

Euskal Herriko Meatzaritzaren Museoa bere bildumaren parte den industria-hondeamakina bat zaharberritzen ari da. Meategietatik erauzitako burdina-mearen bagonetak eta kamioiak kargatzeko erabilitako gasolio-motorreko lehen makina mekanikoetako bat da.

Euskal Herriko Meatzaritzaren Museoa Fundazioak azaldu duenez, makina 1962an erosi zuten eta 1970. urtearen amaiera arte egon zen martxan Kotorrioko meategietan. Tresna hori, nabarmendu duenez, «diktaduraren irekiera garaian gure herrialdean sartu zen aurrerapen teknologikoaren sinboloa da».

Makina horiek erabiltzeak «lan-baldintzen hobekuntzan aurrera egitea eta langileen lana errazago egitea» ekarri zuela nabarmendu dute,  «lehen minerala beren indarrarekin kargatu behar baitzuten».

Ale horrekin batera, beste bost baino ez dira gorde Europan. Hori dela eta, Meatzaritzaren Museoak hitzarmen bat sinatu zuen urte hasieran bi toki erakunderekin.

Inguruko enpresetan

Horrela, Viuda de Sainz eraikuntza-enpresak 20.000 euro jarri ditu makina berreskuratzen hasteko, eta zaharberritze-lanak Oruetagane S. Coop. enpresak egin ditu. Galdameseko La Aceña industrialdean dagoen galdaragintza industrialeko tailer bat da, eta gizarte-bazterkeria egoeran edo arriskuan dauden gazteei zuzendutako sustapen pertsonal eta profesionaleko proiektu propioa du abian.

Dokumentazioaren, hondeamakinaren jatorrizko planoen eta Oruetaganeko arduradunaren ikuskapen teknikoa jarraituz, gazte talde bat ari da lanean, meatze-makinaren kabina berriari forma eta kolorea emateko.

Joan den astelehenean amaitu zen zaharberritzearen lehen fasea, egitura zaharra desmuntatuta eta berria instalatuta. Gallartako Meatzaritzaren Museoaren eraikinaren ondoan ikus daiteke.

Zaharberritze-planak lau urteko epea hartzen du; izan ere, lau fasetan banatuta dago, esku-hartzearen zati bakoitzerako urtean 5.000 euroko inbertsio ekonomikoak eta prestakuntza-prozesuan dagoen eskulanaren beharrak zehaztuta.

Martxan jartzeko asmoa

Lehen fasearen helburua kabina berri baten erreplika eraikitzea izan da, argazki zaharrei eta jatorrizko plano eta katalogoei jarraituz.

1994an makina erreskatatu zenean, hondeamakinaren jatorrizko txapa-egitura erabat erabilezin zegoen, 20 urte baino gehiago kanpoan utzita eman ondoren. Hori dela eta, 2008an karkasa berri bat egin zen piezaren jatorrizko forma osatzeko eta, aldi berean, barrualdea babesteko, Fundazioak zehaztu duenez.

Hurrengo hiru zaharberritze-faseetan, esku-hartze zuzena hondeamakinaren jatorrizko zatietan egingo da: pala mekanikoan, beldarren trenaren txasisean eta barrualdean (maneiatzeko palankak, motorra eta abar).

Gaur egun, helburua pieza historikoa onbideratzea eta sendotzea da, batez ere haren kontserbazio materiala eta fisikoa bermatzeko. Hala ere, Museoaren asmoa da hura konpontzen sakontzea eta hondeamakina martxan jartzeko mekanismoa berreskuratzea. Horretarako, etorkizuneko lankidetza ekonomikoak luzatu edo berritu beharko lirateke.