Ultraeskuinak azken urteotan mendebaldeko demokrazietan izan duen gorakadak mugimendu eta alderdi horien politika egiteko moduarekiko interesa suspertu du. Ideologia horiek gorroto-diskurtsotik soilik eraikitzen direla adierazten duten orokortzeen aurrean, Universitat Oberta de Catalunyako (UOC) bi ikertzailek proposatzen dute espainiar Estatuko korronte politiko horrek etekin handia ateratzen diela maitasunari eta beste sentimendu positibo batzuei, nahiz eta hori familiaren, nazioaren eta berdintasunaren inguruan biratzen duen ikuspegi propio baten bidez egiten duen.

Alexandre Pichel UOCeko Humanitate eta Komunikazio Doktoretza programako ikertzaileak eta Begonya Enguix Arte eta Giza Zientzien Ikasketetako irakasle eta “Generoak Trantsizioan: Maskulinitateak, Afektuak eta Gorputzak (MEDUSA)” taldeko ikertzaile buruak ultraeskuindarrek espainiar Estatuan maitasuna nola erabiltzen duten aztertu dute artikulu zientifiko batean, eta proposatzen dutenez, korronte politiko hori «arbuiotik haratago doazen» sentimenduek eragiten dute.

Baztertutako errealitatea

2020ko martxoaren 8an, espainiar Estatuan pandemiaren ondorioz konfinamendua ezarri baino egun batzuk lehenago, eta hainbat hiritan martxa feminista ugari egiten ziren bitartean, VOXek ekitaldi bat antolatu zuen Madrilgo Vistalegre jauregian. Han, Diputatuen Kongresuko hirugarren indar politikoak bere argudio gehienak azaldu zituen. Egun hartako hitzaldi nagusiak aztertu ondoren, alderdiko liderrek maitasuna jendartea zatitzeko nola erabiltzen duten deskribatu eta horren inguruan hausnartu dute aipatutako bi ikertzaileek.

«Ideologia kontserbadoreenak maitasuna erabiltzen du ezkerrak, mainstream eskuinak edo beste edozein ideologiak erabiltzen duen helburu berarekin. Aktore politiko horrek ez du maitasuna erabiltzen bere benetako aurpegia ezkutatzeko, bere balioekin identifikatzen ez direnak arbuiatzeko. Korronte politiko horrek maite du, baina arazoa da zer maite duen. Espainia nazio bakarrekoa eta baztertzailea maite du. Ultraeskuinak gorrotoa sortzen du maite dituen gauzengatik, baina maitasuna guztiz erreala da», dio Alexandre Pichelek.

Alde horretatik, ikertzaileek artikuluan zehaztu duten bezala, maitasuna tresna gisa erabiltzen da gu (familia tradizionalak, gizon zuriak eta natibo espainiarrak) eta besteen artean, izan elitea (agintariengan eta feminismoan pertsonalizatua) edo desberdinak direnak (familia ez-tradizionalak edo migratzaileak), aldea markatzeko. Horretarako, beren diskurtsoetan, ultraeskuineko liderrek familiarekiko harremanaren, berdintasunaren eta indarkeriaren bidez ematen diote forma sentimendu horri.

Familia tradizionala

Familia tradizionalaren defentsa diskurtso ultrakontserbadorearen giltzarrietako bat bihurtu da azken hamarkadan. Ildo horretan, ikertzaileek egiaztatu dute diskurtso horietan feminismoa eta LGBTQI mugimendua familia-unitate mota baten mehatxu nagusitzat jotzen direla, eta familia-unitate hori dela «normal eta natural» bakarra. Gainera, Pichelek eta Enguixek beren artikuluan ondorioztatu dutenez, familia hori lotura zuzena da aurreko belaunaldien iraganarekin, tradizioarekin eta kultura-ondarearekin, hau da, diskurtso kontserbadoreenaren zutabeetako batzuekin.

Adituek diotenez, familiari buruzko ideia kontserbadoreek familia tradizionalaren aurkakoen (feminista eta LGBTQI pertsona gisa identifikatuak) eta espainiar Estatuko sexu- eta genero-balio naturalak, nazionalak eta moralak babesteko, maitatzeko eta transmititzeko prest daudenen arteko muga politikoak markatzeko balio dute. Ikertzaileen arabera, doktrina politiko horren diskurtsoan, «feministek, queer ikuspuntua dutenek eta ezkertiarrek traizio egiten diete nazioaren arau moralei, eta Espainia eta familia tradizionala suntsitu nahi dituzte».

Berdintasuna

«Ultraeskuinaren berdintasuna gizarte guztiz uniformearen ideiatik sortzen da. Herria uniformea bada, ezinezkoa da desberdintasuna egotea», dio Alexandre Pichelek. «Aitzitik, ezkerreko mugimenduetatik eta feminismotik, berdintasuna komunitate ireki bat sortzeko desberdintasunak ulertu eta agerian uzten dituen kontzeptu gisa ulertzen da. Zentzu horretan, ultraeskuinak uste du genero-kuotak genero-berdintasunari ezarritako mugak direla, ez baitu ulertzen desberdintasunak zehazteko beharra. Gauza bera aplikatzen dio sexu-hezkuntzari eskoletan. Berdintasunaren ideia horrek korronte ultrakontserbadoreak gizarte uniformea maskulinizatzea eta heterosexualizatzea eragiten du», gaineratu du.

Hemen maitasuna berriz ere eszenaratzen da: adibidez, emakume tradizionalarekiko maitasuna, familiaren elementu nagusia. Ikuspuntu horretatik, ikertzaileen ustez, espainiar Estatuko panorama politikoaren korronte kontserbadoreenak aditzera ematen du emakumeak dagoeneko lortu duela bere adimen, askatasun, indar eta independentzia gorena, eta, beraz, ez duela feminismoaren beharrik.

Horrela, UOCeko adituek beren azterlanean adierazi dutenez, maitasuna berriz ere erabiltzen da Espainia kontserbadoreenaren eta feminismoa zein genero-berdintasunerako politikak defendatzen dituzten guztien arteko zatiketa sortzeko.

Indarkeria matxista

Ikerketaren egileek uste dute espainiar Estatuko ultraeskuinaren diskurtsoak “genero-indarkeria” eta “sexu-indarkeria” bereizten dituela diskurtso anbibalente bat mantentzeko. Alde batetik, artikulu zientifikoan adierazten den bezala, balio du feminismoari leporatzeko gizonak kriminalizatzen dituela “genero-indarkeriari” dagokionez. Bestetik, gizon etorkinak sexu-abusatzaile potentzialtzat salatzeko erabiltzen da. «Natibismoa, nazionalismoa eta xenofobia modu konplexuan lotzen dira maitasunarekin eta indarkeriarekin», ondorioztatu dute ikertzaileek.

«Maitasunak familiarekin, Espainiarekin eta berdintasunaren ideiarekin duen lotura Jeff Hearn soziologo britainiarrak ‘gizonen nagusitasuna’ deitzen duenaren arabera gertatzen da. Martxan jartzen diren mekanismo afektibo eta politikoei erreparatzen badiegu, gizakiaren defentsa beti presente dagoela ikusten da», gehitu du Pichelek. «Ultraeskuinak familia maite du aitaren nagusitasuna babesteko; herrialdea maite du gizonak lider nazional gisa erreskatatzeko, eta berdintasuna maite du gizonak defendatzeko feminismoaren aurrerapenen aurrean», ondorioztatu du azkenik ikertzaileak.