Ezinezkoa zirudien inbestidura agintaldiko urrats errazena izan daiteke

Maiatzaren 29an, hauteskunde autonomiko eta munizipalen biharamunean, zeinetan PSOEk bere lurralde-boterearen zati handi bat galdu zuen -neurri handi batean bere bazkide Podemos eta Sumarren inguruan sortutako eremu lokaztu horretan izandako emaitza txarrengatik-, bazirudien horrek guztiak amildegira zeramala Pedro Sanchez. Baina bizirik ateratzeko daukan ospe landuari ohore eginez, Gorteetarako hauteskundeetara deitzeko urrats arriskutsua eman zuen. Eta PP, bere iragarpen demoskopikoek bultzatuta, Voxekin gehiengo osoa batuko zuela konbentzituta egon ondoren, hautetsontziek eztia ezpainetan utzi zuten Alberto Nuñez Feijooren taldea.

Eta maiatzaren 29ko gainbeheraren ondoren ezinezkoa zirudiena azaroaren 16an gauzatu zen. 13.14an, Diputatuen Kongresuak Pedro Sanchez Gobernuko presidente izendatu zuen, lehen bozketan aldeko 179 botorekin, gehiengo osoarekin, zortzi alderdiren babesarekin eta azken legealdietako babes zabalenetakoarekin. Modu horretan abiatu zen legealdia. EH Bilduko Mertxe Aizpuruari emandako erantzunaren arabera, legegintzaldi honek balio izango du «gizarte politiketan aurrera egiteko, lurralde ereduari, eskubideen aitorpenari eta lan baldintzen duintasunari buruzko eztabaida irekitzeko».

Uztailaren 23ko gauean, lehen zenbaketaren ostean, PPk, Voxek eta UPNk 170 eserleku zituzten, eta iruzkin orokorra zen PSEk Pedro Sanchez inbestitzeko aukera izango zuela, Junts alderdiaren berariazko babesa behar izan gabe, une horretan urruna ikusten zen aukera. Puigdemonten alderdiaren abstentzioa eta 2020ko inbestidurako gainerako bazkideen babesa nahikoa izango lituzke. Ez zen erraza, baina ez zen hain zaila. Baina, handik gutxira, CERAren botoaren zenbaketak eserleku bat kendu zion Madrildik PSOEri, eta Alberto Nuñez Feijoori eman. Horrek asko zailtzen zion dena Sanchezi, Waterloora joan beharko baitzuen negoziatzera.

Baina Moncloako jarduneko maizterrak, azaroan lege kontuak ondo lotuta bueltatu zenak, denborak gobernatzea erabaki zuen. Alberto Nuñez Feijoo boto gehien jasotzea eta gobernatu ahal izatea gauza bera ez delako ebidentziaren aurka kolpa zedin utzi zuen; ez da gauza bera «hauteskundeak irabazi ditudalako» leloarekin aspertu arte tematzea edo Gobernuko presidente izateko babesa izatea. Eta PPko presidenteak ere ikasteko aukera izan zuen -ez dago argi egin duenik-, Euskal Herriak, Kataluniak eta Galiziak Kongresurako hauteskundeetan parte hartzen jarraitzen duten bitartean, oso zaila izango duela Voxekin batera gobernatzea.

Hauteskunde osteko lehen une haietan, Kataluniatik Amnistia Lege bati buruz hitz egiten hasi ziren, inbestidurako bozketa arrakastatsua izateko baldintza gisa. Erokeria galanta zirudien, baina lege-proposamena inbestidura baino lehen erregistratu zen eta Kongresuan izapidetzen ari da. Bi esaera zahar lotu daitezke egoera horretara. Pedro Sanchezek «beharra, bertutea» erabili du. Bestea «bortxaz, barau-zale» da. Gustatu ez arren derrigorrez egin beharrekoez ari dira biak.

Baina nekez sinets bazitekeen amnistia-lege bat idatz zitekeenik epaitutako, auzipetutako edo auzipetze bidean diren proces-eko partaideentzat, zailagoa zen pentsatzea eskuina kalean gisa horretan ikusiko genuenik: ezkutu konstituzionala kentzeko bandera espainolak zulatzen, «borboiak, marrazoetara» eta «Konstituzioak nazioa suntsitzen du» oihukatzen, Estatuko indar polizialen aurka objektuak jaurtitzen eta Katalunian «piolinak» itsasora bota izana desiratzen. Gainera, jakina, Pedro Sanchez eta Puigdemont kartzelara bidaltzeko oihuka eskatuz. Esan daiteke horiek direla ultraeskuineko erradikalenak, baina ezin da ahaztu PP izan zela «que te vote chapote» leloa bultzatu zuena, eta Isabel Diaz Ayusok modan jarri zuela presidenteari «putasemea» deitzea.

Konstituzio Auzitegiari prebentzioz zilegitasuna kendu dion eta Europako Batasuneko erakundeetan bere Estatuaren aurkako kanpaina abian duen alderdi bera.

Nolanahi ere, inbestidurarako babes hori lortzea zaila izan bada, Pedro Sanchezentzat ez da errazagoa izango hemendik aurrera gobernatzea. Alde batetik, gauzak asko aldatu beharko dira eskuinak, bere mutur guztietan, proposatzen dituen neurrietako bat bera ere bermatu ez dezan, eguzkia ekialdetik irteten dela esateko bada ere.

Baina, gainera, inbestiduran baiezko botoa eman duten taldeen multzoa oso heterogeneoa da. Nazio aniztasunaren eztabaidan aurrera egitearen aldeko joera argia du, eta Sanchezek Mertxe Aizpuruari emandako erantzunean eztabaida hori abiatzeko konpromisoa hartu zuen. Ez zirudien kasualitatea, presidenteak erantzuna idatzita baitzeraman. Nolanahi ere, Junts-ek argi utzi zuen hasiera-hasieratik PSOErekin adostutako itunaren testu-edukia azazkal eta hortzekin defendatuko duela, Pedro Sanchez inbestiduraren hasierako hitzaldian erabilitako terminologia zuzentzera eramateraino. Eta akordio horrek ez du amnistiaz bakarrik hitz egiten.

Baina heterogeneotasunak gai sozialei ere eragiten die. Uztailaren 23tik, EAJk nabarmendu du indarren korrelazioa aldatu egin dela, eta adierazi du Junts alderdiarekin batera eragina izan dezakeela aurreko legealdian ideologikoegiak iruditu zitzaizkion zenbait legeren idazketan (ezkerrekoak, esan nahi dute). Horretarako, lehen hautsitako harremanei heldu diete berriro bi alderdiek, eta Iñigo Urkulluren oztopoa dagoeneko taulatik aldenduta dagoela zin egiten dute.

Gainera, kapitalari begira, EAJk eta PSOEk sinatutako itunak Kontzertu Ekonomikoaren aldaketa jasotzen du, «zerga itundu jakin batzuetan» foru-aldundiek «betetze-ereduen edukia zehaztu ahal izateko». Hau da, zerga batzuk oso gustuko ez badituzte eta azkenean onartzen badira, foru-ogasunek erabaki ahal izateko zer egin horrekin.

Nahiz eta itun asko idatzi eta sinatu diren, eta beste batzuk diskrezio handiagoz eman ahal izan diren, inbestidura babestu duten taldeei egunez egun borrokatzea egokituko zaie, nahi dituzten ekimenak aurrera atera ahal izateko. Ez da ahaztu behar bozketa bakoitza lubaki bat izango dela eta horietako bakoitzean abstentzio gutxi batzuetarako zirrikitua baino ez dela egongo.

Etorkizunean, EAJrekin, ERCrekin eta Juntsekin sinatutakoaz gain -garrantzi handikoa-, Pedro Sanchezek hizlarien tribunatik EH Bildurekin hartutako konpromiso hori egongo da, «gizarte-politiketan aurrera egiteko, lurralde-ereduari buruzko eztabaida irekitzeko, eskubideak aitortzeko eta lan-baldintzak duin bihurtzeko».

Eta hori guztia gutxi balitz eta Pedro Sanchezek bere “Manual de resistencia” osorik erabili beharko balu “Tierra firme” deiturikoan ibili ahal izateko (bere bi liburuen izenburuak), Sumarren eta Podemosen arteko hausturak gobernantza muturreraino zailduko dio. Bere alde duen gauza bakarra da aurrean eskuinik zakarrena duela, Espainiako Gobernu bateko presidentearekiko nolabaiteko samurtasuna sentiarazteraino. Izan ere, ezinezkoa zirudien inbestidura bat agintaldiko urrats errazena izan daiteke.