Hasteko, jakin behar dugu koronabirusa berria denez ez dagoela bibliografia zabalik birusak haurdunaldian eta haurtzaroan izan dezakeen eraginari buruz eta berau zabaltzen eta egokitzen joanen dela informazio gehiago lortu ahala. Badirudi umeengan sintomak arinagoak direla helduengan baino. Eztula eta sukarra izanen dute batez ere.

Hala azaltzen du Naza O-Bel emaginak ‘Comadrona en la ola’ bere blogean. Bertan bildu duen informazio guztia iturri ofizialetatik jasotakoa da.

Lehen datu lasaigarria: iturri horiek diotenez, ez dago ebidentziarik haurdun dauden emakumeek eritasun larriagoa izateko arrisku handiagoa edo sintoma ezberdinak izan ditzaketela baieztatzeko. Ez du ematen errazago kutsa daitezkeenik. Ez dago hildako amarik dokumentaturik. Badirudi birus berri honek gizonei emakumeei baino gehiago eragiten diela.

Egia da Osasun Ministerio espainiarrak arrisku taldean sartzen dituela emakume haurdunak, baina zuhurtasun-printzipioagatik da. Dena den, sintomarik agertuz gero, berehala medikuarekin harremanetan jartzeko gomendatzen dute.

Nola eragiten dio fetuari?

Horixe izan liteke gurasoen lehenbiziko galderetako bat. Bada, ez dago daturik haurdunaldiaren fase batean ere abortuak handitzen dituela iradokitzen duenik. Eta ez dagoenez eritasunaren transmisio bertikalaren ebidentziarik, hagitz aukera gutxi ikusten dituzte sortzetiko akatsak edo jaioberrien garapenean arazoak eragiteko.

Zer egin krisi erdian erditu behar badut?

Zein aholku jarraitu behar ditut osasuntsu banago baina krisi honen erdian erietxean erditu behar badut? Amatasun zerbitzuetarako sarbidea gainerako jendearen larrialdietatik ahalik eta urrunen dago. Halere, pertsona bakarraz lagunduta joateko eskatzen ari zaizkie familiei.

Bertze gomendio bat erditze fase aktibora arte etxean gelditzea da. Erditzeko esku-hartzeak eta erditze-gelan eman beharreko denbora gutxitzeko modurik onena da. Ideia ona izan daiteke joan aitzinetik telefonoz deitzea.

Dena den, erran behar da erditze-gelak koronabirusak gutxien kaltetutako zerbitzuetako bat direla, haurdunak osasuntsuak direlako eta baita zuhurrenetarikoak ere. Emakume osasuntsuen kasuan, beraz, ez dira erditze normaletako arreta protokoloak aldatu behar Covid-19 birusagatik, eta ama eta umea ongi badaude 24 ordura alta hartzea gomendatzen dute.

Egunotan immunitate sistema aunitz zaintzea aholkatzen dute, edozein motatako azukreak ekiditea, balio biologiko handiko proteina gehiago kontsumitzea (animalia jatorrikoak, haragia, arraina, arrautzak). Leihoan edo balkoian eguzkia hartzea ere ona da. Eta D bitamina baxu izanez gero, bitaminak hartzea.

Bertze aholku bat ere bai, aitzinekoak bezain garrantzitsua: ez utzi beldurrari irabazten. Jarraitu prebentzio neurriak eta dena ongi joanen da. Aste batzuetara kutsatu kopurua jaisten hasiko da eta pixkanaka-pixkanaka bizimodu normalera itzuliko gara. Kontuan izan estresak ere ahultzen duela immunitate sistema.

Zer egin kutsatu naizen susmoa badut?

Covid-19 birusa hartu duten susmoa duten edo testean positibo eman duten emakume haurdunek, isolamenduan egon behar dutenek barne, zaintza obstetrikoak eta neonatalak bermatuak izan behar dituzte, eta laguntza psikologikoa ere bai.

Lehenik eta behin sendagileek azkar ikusi beharko dute koronabirusaren sintomak dituen emakumeak ikertu beharreko Covid-19 kasuak diren ala ez. Hala izanez gero, bertze pazienteengandik bereizi behar dira, maskara kirurgiko bat jarri behar zaie eta isolamendura eraman behar dira berehala. Egoerak baimentzen badu eta isolamendua etxean ziurtatzerik badago, horretarako aukera emanen zaie, emaitzak iritsi arte.

Kasu probableak eta baieztatuak diren haurdunek ospitalean gelditu beharko dute, isolatuta.

Nolakoa izanen da erditzea koronabirusa badut?

Emakume bakoitzaren egoeraren eta erabakiaren araberakoa izanen da erditzea, eta klinikoki justifikatuta dauden kasuetan soilik gomendatzen da zesarea.

Covid-19 birusa dutela baieztatua dutenen zein ikertzen ari direnen kasuan ohiko zainketa eginen da erditzean, kutsadura arriskua gutxitzeko neurri egokiak hartuz. Ez dago analgesia epidurala baliatzea kaltegarria dela baieztatzeko ebidentziarik. Kontrakoa: koronabirusaren sintomak dituenaren kasuan erabiltzea gomendatzen dute.

Oxido nitrosoa erabiltzea, berriz, ez da gomendatzen, arnasbideetako ur tantak zabaltzen ahal direlako gelan. Ginekologo eta Obstetren eskola britainiarrak umea zilbor-hestea ziztatu aitzinetik lehortzea aholkatzen du, beti bezala, eta gero ziztatzea.

Bularra eman dezaket?

Covid-19 birusa baieztatu dieten jaioberrien kasu gutxi daude dokumentatuta, eta daudenak arinak dira, arriskurik gabekoak. Ez da eritasunaren transmisio bertikal bakar baten berri ere jaso. Likido amniotikoa, zilbor-hestearen odola eta haurraren zintzurreko exudatuak aztertu dituzte eta denek negatibo eman dute, baita amaren esnearen laginek ere.

Bularra emateko beldurrik handiena ama eta umearen kontaktu estuagatik eta arnasbideetatik birusa transmititzeko arriskuagatik da, ez amaren esneagatik. Amaren esneak haurra babesten du. Koronabirusa duela uste duen amak higiene neurri zorrotzak hartu beharko ditu.

Koronabirusagatik ama egoera okerragoan badago eta ezin badu bularra eman, esnea ateratzen lagunduko zaio esne produkzioa mantentzeko.