Pandemia hirugarren urtean barneratu ahala, 23 herrialdetako eskolek erabat ireki gabe jarraitzen dute, eta eskola adinean dauden 405 milioi haurretatik askok ikasketak uzteko arriskua dute, Unicefek asteazken honetan argitaratutako txosten berri baten arabera.

‘Haurrak benetan ikasten ari dira?’ izeneko txostenak pandemiaren eraginari eta, ondorioz, haurtzaroko eskolen itxierari buruzko datuak aurkezten ditu hainbat herrialdetan, eta, gainera, covid-19a iritsi aurretik haurren ikasketen egoeraren azterketa eguneratua eskaintzen du. Ikerketak agerian uzten du 147 milioi haurrek hezkuntza presentzialaren erdia baino gehiago galdu zutela azken bi urteetan. Guztira, presentziazko hezkuntzako bi bilioi ordu galdu dira.

Haurrek irakasleekin eta ikaskideekin zuzenean elkarreragin ezin dutenean, haien ikaskuntza ahuldu egiten da. Elkarreraginean aritzeko aukerarik ez dutenean, ikaskuntza galtzea iraunkor bihur daiteke, Catherine Russell Unicefeko zuzendari exekutiboak ziurtatu duenez.

Ikaskuntzarako sarbidean dagoen desberdintasun gero eta handiago horren ondorioz, hezkuntza banaketa faktore nagusia bihur daiteke, berdintasunerako tresnarik onena izan beharrean. «Munduak bere haurrak heztea lortzen ez duenean, denok jasaten ditugu ondorioak», adierazi du Russellek.

Ikaskuntza erritmo motela

Ikaskuntza galerari buruzko datuez gain, txostenak zifra berriak ditu, eta, horien arabera, haur asko ez ziren eskolara itzuli eskolei berriro ekin zitzaienean. Liberian, eskola publikoetako ikasleen %43 ez ziren itzuli 2020ko abenduan berriro ireki zituztenean.

Hegoafrikan eskolara joaten ez diren haurren kopurua hirukoiztu egin zen 2020ko martxotik 2021eko uztailera, 250.000 izatetik 750.000 izatera igaro baitzen. Ugandan, eskola adinean zeuden 10 haurretatik bat ez zen eskolara itzuli 2022ko urtarrilean, bi urtez itxita egon ondoren. Malawin, bigarren hezkuntzako nesken uzte indizea %48 igo zen, %6,4tik %9,5era 2020 eta 2021 artean. Kenyan, 10-19 urteko 4.000 neraberen artean egindako inkesta baten arabera, nesken %16 eta mutilen %8 ez ziren klasera itzuli eskolak berriro ireki zirenean.

Eskolara joaten ez diren haurrak gizarteko kide ahulenen eta baztertuenen artean daude. Matematikako oinarrizko ariketak irakurtzen, idazten edo ebazten jakiteko aukera gutxiago dute, eta ez dute eskolak ematen duen babes sarea. Horren ondorioz, esplotazioaren biktima izateko eta bizitza osoan pobrezia eta gabezia pairatzeko arrisku handiagoa dute.

Txostenak azpimarratzen duenez, eskolara joaten ez diren neska-mutilek pairatzen dituzte ondoriorik okerrenak, baina pandemiaren aurreko datuek, 32 herrialde eta lurralderi buruzkoek, erakusten dute ikasketa maila oso baxua izan dela, eta ziurrenik okerrera egin duela pandemiak eragindako ikaskuntza galeraren ondorioz.

Aztertutako herrialdeetan, gaur egungo ikaskuntza erritmoa hain da motela, non eskola adinean dauden haur gehienek zazpi urte beharko lituzketen bi urtetan ikasi behar zituzten oinarrizko irakurketa gaitasunak eskuratzeko, eta 11 urte oinarrizko aritmetika gaitasunak eskuratzeko.

Kasu askotan, ez da bermatzen eskola adineko haurrek oinarrizko gaitasunen bat eskuratu dutenik ere. Azterketaren xede diren 32 herrialde eta lurraldeetan, zortzigarren mailara joateko adinean zeuden haurren laurdenek (14 urtekoek) ez zituzten irakurtzeko oinarrizko gaitasunak, eta erdiek baino gehiagok ez zituzten eskuratu bigarren mailako ikasleengandik (hau da, zazpi urtekoengandik) espero diren aritmetika gaitasunak.

«Pandemia baino lehen, haur baztertuenak atzean geratzen ari ziren. Pandemia bere hirugarren urtean barneratzen den heinean, ezin dugu normaltasun horretara itzultzen utzi. Errealitate berri bat lortu behar dugu: haurrei eskoletara itzultzen laguntzea, haien ikasketa maila ebaluatzea, galdu dutena berreskuratzeko behar duten laguntza intentsiboa ematea eta irakasleek behar duten prestakuntza eta hezkuntza baliabideak izatea bermatzea. Jokoan dagoen guztia kontuan hartuta, egin dezakegun gutxienekoa da», dio Russellek.