Festa-Los de Bronce elkarteak Festa Saria 2022 eman die 1978an sanferminetan Amabitxiak (Madrinas) desagertzea aldarrikatu zuten sei emakume iruindarri. Agurne Baquer, Gemma Larrainzar, Maite Larrainzar, Mirenjo Larrainzar, Arrosa Larrainzar eta Itzabel Urbeltz Iruñeko zezen plazan sanferminetan berdintasunez parte hartzeko aldarrikapena egin zuten. Sari honekin emakume hauek sanferminei egindako ekarpena aitortu nahi dute Brontzekoek.

Kondestableko jauregian omendu dituzte eta bertan jaso dute saria. Sarituek, 1978ko ekainean, Zezen plazan egin zen ekimen batean, sanferminetan berdintasunez parte hartzeko aldarrikapena egin zuten, eraso sexisten aurka, eta amabitxiak (Las Madrinas) kentzea eskatu zuten.

Amabitxi edo Las Madrinas-en aukeraketa 1930eko hamarkadan hasi zen. Peñetako bazkideek emakumeak aukeratzen zituzten sanferminetako ekitaldi ofizialetan ordezkariari edo presidenteari laguntzeko. Mantoz eta orraziz janzten ziren. 1960ra arte, amabitxiak peñek antolatzen zituzten dantzetara bakarrik joan zitezkeen, baina ez zezenketetara.

1968an Ohorezko Amabitxia aukeratu zen peña bakoitzeko amabitxi guztien artean. Aukeratutako emakumeen jendaurreko aurkezpena sanferminetako ekitaldien programan sartu zen. 1978an, zezen plazan peñek antolatutako jaialdi batean, emakume talde batek pankarta bat atera zuen ‘Amabitxirik ez. Parte-hartze handiagoa. Sanferminetan erasorik ez’ zioena. Peñen barruan eztabaida eta hausnarketa aldi bat hasi zen eta 1980an tradizio sexista horri amaiera eman zitzaion.

Gaur, emakume horiek saritu nahi izan dituzte, peña honek uztailaren 11 bakoitzean «jaiak hobetzeko» emakumeren batek egin duen lana aitortze aldera egiten duen ekitaldian. ETBko aurkezle Juan Carlos Etxeberriak gidatu du ekitaldia eta ekimen hark «ekarri zituen aldaketak» nabarmendu ditu.

Jota batek girotu du sari banaketa, «Amabitxiak amaitu ziren, ez dago lorontzirik peñetan», azpimarratuz.

El Bronceko lehendakari Ignacio Usunarizek Gobernu, Parlamentu eta Udaleko ordezkarien presentzia eskertu du eta nabarmendu «emakume hauek egindakoan inspiratuta» lanean jarraitzen dutela. «Egin zenutena txalotu nahi dugu, gehiago kontuan hartuta zein garaitan egin zenuten», adierazi du.

Zentzu berean, Irantzu Bayok, Festa-Los del Bronce elkarteko lehendakariak, abiatu zuten borroka eskertu die. «70. hamarkadako Iruñeak sanferminak banatutako espaziorik gabe hobeak direla ulertzea zor dizuegu, genero arrakalarik gabe», azpimarratu du eta orduko lelo horiek «gaur egun duten iraunaldia» nabarmendu du, eta horrek «benetako berdintasuna ez dugula lortu» erakusten duela.