Duela 16 hilabete Nazioarteko Espazio Estazioan instalatutako gailu batek metano isurien 750 iturri baino gehiago identifikatu ditu, berotegi efektuko gas indartsua, planeta osoan zehar.

NASAren EMIT irudien espektrometroa, jatorrian, munduko eskualde idorren gainazalean giltzarri diren 10 mineral mapeatzeko diseinatu zen. Behaketa horiek, ikertzaileentzat eta publikoarentzat eskuragarri daudenak, atmosferara igotzen den hautsak klimari nola eragiten dion hobeto ulertzen lagunduko dute.

Metanoaren detekzioa ez zen EMITen (Earth Surface Mineral Dust Source Investigation) misio nagusiaren parte, baina tresnaren diseinatzaileek irudi espektrometroak ahalmen hori izatea espero zuten. Orain, 2022ko abuztutik identifikatutako 750 emisio iturri baino gehiagorekin (batzuk txikiak, beste batzuk urrutikoak eta beste batzuk denboran iraunkorrak), tresnak asko bete du zentzu horretan, ‘Science Advances’ aldizkarian argitaratutako ikerketa berri baten arabera.

«Hasieran pixka bat zuhurrak ginen tresnarekin egin genezakeenari buruz», esan du ohar batean Andrew Thorpe EMIT zientzia-taldeko teknologo ikertzaileak NASAren Propultsio Laborategian, eta artikuluaren egile nagusiak. «Gure aurreikuspenak gainditu ditu», gaineratu du.

Klima-aldaketa mugatzeko

Metano isuriak nondik datozen jakitean, zabortegietako, nekazaritza guneetako, petrolio eta gas instalazioetako eta beste metano ekoizle batzuetako operadoreek horiei heltzeko aukera dute. Gizakiak eragindako metano isurien jarraipena funtsezkoa da klima aldaketa mugatzeko, ikuspegi azkarra eta kostu baxukoa eskaintzen baitu berotegi efektuko gasak murrizteko.

Metanoak hamarkada bat inguru irauten du atmosferan, baina tarte horretan 80 aldiz ahalmen handiagoa dauka beroa harrapatzeko, mendeetan zehar iraun duen karbono dioxidoa baino.

EMITek frogatu du eraginkorra dela emisio iturri handiak (hamarnaka mila libra metano orduko) zein oso txikiak (ehunka libra metano orduko) detektatzeko. Hori garrantzitsua da, «superigorle» gehiago identifikatzeko aukera ematen duelako, guztizko isurketen proportzio neurrigabeak sortzen dituzten iturriak.

Azterlan berriak dokumentatzen duenez, EMITek, berotegi efektuko gasak detektatzeko lehenengo 30 egunetan oinarrituta, metano zutabeen %60 eta %85 artean ikus ditzake, normalean aireko kanpainetan ikusten direnak.