Irlanda iparraldeko istiluen garaiko krimenengatik soldaduei eta paramilitarrei baldintzapeko amnistiak ematen dizkien arauak giza eskubideen legedia urratzen du, Belfasteko Auzitegi Nagusiak ebatzi duenez. Legeak, zeinak biktimen taldeak haserretu dituen eta Londres eta Dublinen artean tirabirak eragin dituen, kolpe berri bat jaso du honela.

Legearen bi atalek giza eskubideei buruzko Europako konbentzioa urratzen dituela adierazi du Adrian Colton epaileak. «Ez dago frogarik esateko legearen arabera immunitatea emateak Ipar Irlandako adiskidetzea nolabait laguntzen duenik. Izan ere, ebidentzia kontrakoa da».

Epaiak Irlanda iparraldeko politikariek eta biktima kolektiboek adierazitakoa berretsi du, baina Chris Heaton-Harrisek, britainar Gobernuak Irlanda iparralderako duen idazkariak esan du Exekutiboak legea ezartzeko konpromisoa mantentzen duela. «Oso kasu konplexua da, epaiak 200 orrialde baino gehiago dituela esan didate eta oraindik ez dut ikusi», esan du Komunen Ganberan. «Colton epailearen ondorioak kontu handiz aztertuko ditugu, baina Legacy Legearen inplementazioarekin konprometituta jarraitzen dugu».

Kasua Brigid Hughes-ek aurkeztu zuen kasua epaitegian, zeinaren senarra, Anthony, soldaduek hil zuten 1987an; Berarekin batera, Martina Dillon, zeinaren senarra, Seamus, eraso leial batean hil zen 1997an; Lynda McManus, zeinaren aita, James, beste eraso lealista batean zauritu zuten 1997an; eta John McEvoy, eraso lealista batean zauritu zutena 1992an.

Boris Johnsonen administrazioan sortutako legeriaren azken erronka zen epai hau, armadako beteranoak Irlandan sortutako istiluetan egindako delituengatik prozesatzetik babesteko saiakera gisa dago ikusia.

Legearen arabera, maiatzetik aurrera, ikerketak eta etorkizuneko ekintza zibilak geldiarazten ditu, eta immunitatea eskaintzen die agentzia berri batekin, Adiskidetzeko eta Informazioa Berreskuratzeko Batzorde Independentearekin (ICRIR) lankidetzan aritzen diren segurtasun-indarretako kide ohiei eta paramilitarrei.

Ehunka hilketa argitu gabe daude oraindik, eta biktima batzuen familiek justizia lortzeko itxaropenari eutsi nahi diote. Epaitegiaren kanpoaldean, hainbat ekintzaile elkartu dira asteazken honetan. «Familiek ikerketa bat egiteko eskubidea dute: egiaren eta justiziaren garaia da», aldarrikatu dute.

Bestalde, Irlandako Gobernuak Erresuma Batuaren aurkako estatu arteko auzia aurkeztu du Estrasburgoko Europako Auzitegian.

Irlandan, erreakzioak

Sinn Feineko diputatu Deirdre Hargeyk legedia indargabetzea eskatu du. «Uste dugu Legacy Legeak Giza Eskubideen Europako Hitzarmena urratzen duela, eta, beraz, ongi etorria ematen diot gaurko Auzitegi Nagusiaren epaiari».

«Gobernu britainiarrari dei egingo nioke bere legedia indargabetu eta Stormont Houseko Legatuaren mekanismoak ezar ditzan, giza eskubideak errespetatuz».

Stephen Farry Alliance Alderdiko diputatuak ere Gobernuak Legea bertan behera utzi beharko lukeela iritzi du «lege-prozesuan urrats berrien emaitzaren zain».

Jon Boutcher PSNIko poliziaburuak, berriz, legea babesten ez duten biktimak eta haien familiak entzunak izatea eskatu du.