Iraitz Mateo

«Euskalakaria» edo «euskahaldun», Euskaltzaindiak ez, baina Korrikak onartutako hitzak

17. Korrikak «euskalakariak» sortu eta bultzatu nahi zituela aldarrikatu zuten, hamaika herritar «euskalakari» bihurtuz. 19.Korrikak ere hitz berri bat asmatu zuen zabaldu nahi zuen ideia barnebiltzeko: «Euskahaldun».

Euskalakari izan zen 17.Korrikako protagonista
Euskalakari izan zen 17.Korrikako protagonista (Juan Carlos Ruiz | FOKU)

Adierazi nahia eta ezina behin baino gehiagotan gertatzen da, Korrikako kideak erremedioa jarri zioten horri, eta esan nahi zutena kontatzeko hitzak asmatzeko ausardia izan zuten. Horietako bi adibide dira «euskalakaria» edota «euskahaldundu».

Euskalakaria:  iz. / izond. Euskara maitatu, ikasi eta erabiltzen duena. 2. iz. / izond. Euskara erabiltzeko helburuz, euskara maitatuz, euskara ikasi, eta hobetzeko ahaleginak egiten dituena. Horretarako urratsak ematen dituena.

17. Korrikan asmatu zuten euskalakaria, 2011an Trebiñutik Donostiarako bidea egin zuen urtean. ‘Maitatu, ikasi, ari… euskalakari!’ leloa izan zuen, eta ezaugarritu ere egin zuten zer zen euskalakaria izateko: «Euskalakaria da lehenengo hitza euskaraz egiten duen dendaria. Euskaraz sortzen duen artista. Euskaraz diharduen lantegiko enpresaria. Euskara sustatzen duen herritarra. Euskararen aldeko neurriak hartzen dituen herri-ordezkaria. Euskaraz lan egiten duen kazetaria, kirolaria, iturgina… Euskalakaria da hitz egin ez baina ulertzen duenari euskaraz egiten diona. Euskalakaria da ikasten ari dena, eta ikasten ari denarekin mintzo dena. Euskalakaria da haurrari dakien beste euskara egiten dion gurasoa».

Gose taldeak Ines Osinagaren ahotsarekin jarri zion soinu banda Trebiñutik abiatutako Korrikan, «Euskalakari izango gara! aldarria Euskal Herri osoan zabalduz.

 


Euskahaldundu

19. Korrika Urepeletik Bilbora joan zen, martxoaren 19tik 29 bitarte. Edizio hartan, «euskahaldun» terminoa asmatu zuten, ahalduntzearekin hitz jokoa egin asmoz.

«Herri hau euskaraz pentsatuko dugu, edo ez da izanen» zioen Amets Arzallusek Korrika 18ren amaieran, Baionan. Eta 19.Korrikako mezuan ere erreferentzia eginez esan zuten Bilbon: «Herri hau euskaraz pentsatzen ahal dugu, edo ezin dugu pentsatu; berretsiko genuke orain: euskahaldundu gaitezen».

Lorea Agirrek «euskahaldun» terminoa feminismoarekin lotu zuen, «emakumea eta hiztun minorizatua izatea egoera paretsuak dira» bere ustez. Terminoaren inguruko hamaika hausnarketa egin zituen Info7n Korrika abiatu zen momentuan.

Eta beharren arabera, urte luzez egin bezala, asmatuko dira terminoak, ideiak eta euskara zabaltzeko moduak.