Munduko hogeita hamar poeten lana ikuskizun bihurtuko du Susak
Munduko Poesia Kaierak bildumaren azken bi lanak aurkeztu zituzten Bilboko Itsas Museoan, eta Cesare Pavese eta Idea Vilariñoren kaierekin 30. zenbakia bete du Susa argitaletxearen egitasmoak. Ospatzeko, munduko 30 poeten lana ikuskizun bihurtu eta Loraldiaren jaialdian eskainiko dute bihar. Jose Luis Otamendi idazlea, Iraia Elias aktorea eta Noemi Viana dantzaria arduratuko dira «Munduko Poesia Kaia» ikuskizuna eszenaratzeaz.
Bost urte bete dira Susa argitaletxeak Munduko Poesia Kaierak bilduma abian jarri zuenetik. Beñat Sarasolaren ardurapean, udaberrian eta udazkenean munduko hainbat poetaren lanak euskaratu eta argitaratu dira. Cesare Pavese eta Idea Vilariñoren lanak euskaratzearekin batera, 30 dira dagoeneko bildumaratu diren munduko poetak. Ospatzeko, bihar ikuskizun berezia izango da Bilboko Itsas Museoan, Loraldia jaialdiaren egitarauan.
Amaia Ocerin Loraldiako kidearen iritziz, «ikuskizun ezberdina eta berritzailea izango da, hori da guri jaialdi honetan gustatzen zaiguna, etiketatu ezin diren ikuskizunak antolatzea; eta gogotsu gaude larunbateko ikuskizunarekin gozatzeko».
Oier Guillan izan da Susa argitaletxearen eskariz ikuskizuna kudeatzen aritu dena. Beñat Sarasolak orain arte argitaratutako 30 idazleen poema bana bildu eta poemekin ikuskizuna antolatzeari ekin zion. «Funtsean zerbait berezia eta xumea izango da», esan zuen Guillanek ikuskizuna aurkezteko. «Poesia errezital bat izango da, gorputzetik interpretatua», bota zuen, eta ikuskizunean arituko diren hiru artisten berri eman zuen. «Hiru artista oso berezi eta niretzat pertsonalki oso handi» esanez definitu zituen Jose Luis Otamendi idazlea, Iraia Elias aktorea eta Noemi Viana dantzaria.
«MPK bildumak niretzat ausardia adierazten du, bilduma honek ibilbide ausarta izan du, eta guk ere ausardiaz jokatu nahi izan dugu, eta itzulpenaren ideiari jarraituz, poema hauek guztiak gorputzarekin itzultzen saiatuko gara». Metrokoadroka kolektiboko Idoia Beratarbide eta Oier Guillan bera arduratu dira kanpo begiradaz, eta ikuskizunean Otamendi, Elias eta Viana izango dira protagonista nagusiak.
Vilariño eta Pavese
Ondoan zuen Beñat Sarasola MPK bildumako editorea, eta berak munduko poesia egunarekin bat eginez aurkeztu zituen bi kaier berriak: Cesare Pavese eta Idea Vilariño. «XX. mendeko idazle italiar handienetakoa da Pavese, euskaraz sarrien itzuli den poetetako bat»; eta Idea Vilariñori buruz, berriz, «Uruguaiko poeta handienetakoa izan arren belaunaldi kide gizonezkoen –Onetti, Benedetti– gerizpean egona urteetan, poesia idazteko dohain berezia erakutsi zuen gaztetatik», adierazi zuen Sarasolak.
Garazi Arrula idazle eta itzultzailea arduratu da Vilariño euskarara ekartzeaz. Ideia Vilariñori buruz Lila Guerrerok idatzitakoak gogoratuz, «nor zinen zu? biolinjolea, asmatikoa, gaixoa, zu 300 orrialde poesia utzi zenuen hori», irakurri zuen Arrulak. «Beti askatasunaren bila, mugak apurtu nahian beti», gogoratu zuen Vilariño poeta, Vilariño itzultzailea, «koherentzia politikoa bezain poetikoa» nabarmenduz.
Obrari buruz aritzean Vilariñoren poesiaren erritmoa nabarmendu zuen, «euskaraz ematen zailagoa» dela aipatuz. «Hizkuntza poetiko soila darabil eta oso errima gutxi, soila dirudi eta horregatik da zaila bezain eder», gaineratu zuen. “Ez da itxaropen apurrik” eta “Azken gutuna” poemak irakurri zituen Garazi Arrulak jendaurrean.
Joseba Sarrionandiaren itzulpenak irakurrita zaletu zen Ion Olano Paveseren poesiara. «Gerora italofilia landu nuen, eta Italian ikasturte bat egin nuen duela 15 urte», aitortuz hasi zuen bere aurkezpena Ion Olano itzultzaileak. Euskarara ekarri du Cesare Paveseren poesia kaiera eta aurkezpenean adierazi zuenez, «Pavese da euskarazko itzulpen gehien dituen poeta, baina orain arte ez da liburu osorik argitaratu».
«Txema Larrea izan zen Paveseren poemak euskaratzen lehenengoa, gero etorri ziren Joseba Sarrionandia, Itxaro Borda, Xabier Lete eta Luigi Anselmi», ekarri zituen gogora Olanok. Aipamen berezia egin zion Migel Anjel Unanua itzultzaileari, «Paveseren poemak itzultzeaz gain bi obra teoriko ere argitaratu ditu», gaineratuz. Olanok Pavese euskaratzea «nekagarria eta esker onekoa» izan dela aipatu zuen.