Baztertuak izan diren biktimei ahotsa eman nahi die Memoria Gararen proiektuak
Memoria Gara ekimeneko kideek memoriarako espazioa bilakatu nahi dute Gasteizko San Frantzisko eliza. «Kontaketa ofizialetan baztertuta izan diren biktimei ahotsa emango dien» proiektu bat proposatu dute.
Gasteizko San Frantzisko eliza leku berezi bat da, hiriko memorian toki nabarmendua duena, izan ere bertan poliziak bost langile hil zituen, eta ehun pertsona baino gehiago zauritu, balaz, 1976ko martxoaren 3an egindako asanblada batean.
Memoria Gara ekimenak lekua berreskuratu nahi du eta memoriarako espazio bat bilakatu nahi du, gune didaktiko bat sortu nahi du, «etengabe aldatuko dena, funts propioa izango duen, ikertuko duena eta kontaketa ofizialetan baztertuta izan diren biktimei ahotsa emango diena».
Ekimeneko ordezkariek asteazken honetan egidako agerradian proiektua zehaztu dute. Azaldu dutenez, Josu Santamarina historialariak egindako proiektua da, eta otsailean Gasteizen egindako "Martxoak 3, Memoria (k), Espazioa (k), Kolektiboa (k)" jardunaldien ondorioz sortu da.
«Jardunaldi horietan, guztira, hamabost pertsonek parte hartu zuten, eta proiektua gauzatzeko hainbat gai jorratu ziren, hala nola edukiak, espazioko esku-hartzea edo kudeaketa eredua», gaineratu dute eta lan horri esker ateratako ondorioetako bat goraipatu dute, izan ere jardunaldietan parte hartu zutenen arabera, «martxoaren 3a ezingo da inoiz izan memoria jentrifikatzeko plataforma bat».
«Eliteek memoria-espazioak diseinatu nahi badituzte gatazkaren nozioa saihesteko eta klase nagusien balioak erreproduzitzeko, balio horiek alferrikakoak izango dira. Martxoaren 3ko memoria langileena izango da edo ez da izango», laburbildu du Josu Santamarinak.
Honek gogoratu duenez, «martxoaren 3ko memoria ez da monolitikoa, ezta unibokoa ere, konplexua eta askotarikoa baizik». Horregatik, ikertu eta aztertu beharreko memoria bat sortzearen aldeko apustua egin dute Memoria Garako kideek, «etengabe eguneratuko dena eta iraganaren eta orainaren arteko zubi bihurtuko dena».
Santamarinaren ustez, «bere ibilbide historikoagatik, memoriarako espazio horrek beste biktimak aitortu behar ditu, kontakizun ofizialetan baztertu direnak, hierarkiarik gabe, errepresioaren aurkako memoria feminista benetako lana egin ahal izateko».
«Azpimarratzekoa da langile-oroimena, osoa eta askotarikoa dela, baina boterearen edozein injustizia edo gehiegikeriarekiko sentikortasun izugarria duena. Horregatik, martxoaren 3ko adierazgarria ez litzateke gauzatu behar giza eskubideak eta eskubide ekonomiko, sozial eta kulturalak urratzen dituen proiektu batean», adierazi du.
Azaldu duenez, «azken horiek bigarren mailako eskubidetzat hartzen dira, baina proiektu honetan erabateko garrantzia hartzen dute. Eskubide horiek guztiak aldarrikapen aktiboaren xede izan ziren 1976an, eta hala izaten jarraitu behar dute gaur egun ere».
«Horrek esan nahi du lekukoen, biktimen, bizirik atera direnen eta inplikatutako gainerako pertsonen eskubideak errespetatzen ez dituen edozein proiektu baztertuko dela. Era berean, ez da onartuko memoria kolektibo honi buruzko hutsalketarik edo merkantilizaziorik», azpimarratu du.
Gehiago eta hobeto ikertu
Memoria Garak argi du «gehiago eta hobeto ikertu behar dela, martxoaren 3ko memoriaren aitorpenean eta ulermenean sakondu behar dela eta garai hartako esperientzia kolektibo hori eskaini behar dela. Baina, horrez gain, azken 45 urteetan izan diren adierazpen kultural, artistiko eta politikoak bateratu eta aintzat hartu behar ditu, espazio komunitario, aktibo eta bizia izan behar duelako, baina baita memoriari buruzko espazio didaktikoa ere».
Amaitzeko, horrelako proiektu batek erakunde publikoen laguntza izan behar duela esan dute, «baina erakunde horiek ezin dutela inola ere prozesua eta diskurtsoak monopolizatu, martxoaren 3ko memoria ez baita inola ere memoria ofizial edo erosoa».
«Argi eta garbi errefusatzen da memoria eta ekimen hori instituzionalizazio-prozesu batean xurgatzea, horrek etxekotze- eta banatze-saiakera badakar», amaitu dute.
Orain, Memoria Gara harremanetan jarriko da inplikatutako erakundeekin (Lakuako Gobernua, Arabako Foru Aldundia, Gasteizko Udala eta Gotzaindegia), San Frantzisko elizan oroimenerako espazio bat sortzen jarraitzeko.