Erakusmahaiak itzuliko dira Durangoko Azokara, aforoa zehazteko dagoen arren

Biltegi erraldoi baten ordez, ohiko erakusmahaiak Landako gunean. Iazko parentesiaren ostean, betiko ‘argazkiarekin’ itzuliko da abenduaren 3tik 8ra egingo den Durangoko Azokaren 56. edizioa: ‘online’ dendarekin eta aurrez-aurrekoa, edukiera zein izango den zehaztera ausartzen ez diren arren.

«Erantzunik gabeko galderaz beteta» azaldu da Nerea Mujika, Gerediaga elkarteko lehendakaria, Durangoko Landako gunean bertan asteazken goizean egin den aurkezpenean. Erantzun bat argi du, halere: «Aurten egongo al da Azoka? Bai, bada Azoka, eta zelako Azoka». Abenduaren 3tik 8ra egingo da Landakon bertan eta horrela banatuko da: abenduaren 3an zabalduko da online denda, eta 7an itxiko da; aurrez-aurreko erakusmahaiak, ordea, 4tik 8ra egongo dira martxan.

Beraz, 2020ean bizi izandako une zailak gainditu ondoren, betiko Azoka itzultzerako bidean dago. Agian ez da betikoa izango, baina gerturatzen ari da. LABI-ren azken bileraren ostean, badirudi Landakoren edukiera %100era izan daitekeela (ez baita 5.000 bisitarien mugara iristen; hortik gora %80ra murrizten da aforoa), baina Gerediaga elkartekoak zuhur azaldu dira. Dekretua argitaratu arte ez dago aforoa zehazterik, eta gero beste osagai batzuk daude hor: zenbat lagun sar daitezke batera osasun-neurriak mantenduta, esaterako.

Uztailetik dago mahai gainean gaia eta azken unera arte, seguruenik, buruhauste ederrak emango dizkio antolakuntzari. Online denda bai, mantenduko da. Stand bakoitzean bildu eta prestatuko dira online salduko diren produktuak ere, gero Azokaren egituraren bitartez banatuko direnak.

Iaz biltegia izan zen pabiloian egin dute iragarpena eta aurtengo kartelaren aurkezpena. Leire Urbeltz artistak egin du, irudi koloretsu, alaia, garai berrien iragarpena. «Itzuliko dira erakusmahaiak, Ahotsenea, Irudienea, Kabia eta Xagu Ganbara, eta itzuliko dira sortzaileak, argitaletxeak zein autoekoizleak. Eta itzuliko dira, hori espero dugu, kultur zaleak», Nerea Mujikaren esanetan.

Erakunde eta babesleak izan ditu ondoan Mujikak. Durangoko alkateak, Inma Garrastatxuk, aipatu du zentzu horretan «erakundeek kulturaren aldeko apustu garbia egin behar dituztela» garai nahasi hauetan. Hor kokatzen da ere Plateruena kultur antzokia berriz zabaltzeko Durangon bertan egiten ari diren ahaleginak, haren hitzetan «euskal kulturaren erreferentea izan nahi dugu urte osoan».

Beraz, «eredu mistorako bidean» dago Azoka, Antoni Iturbek, Kulturako kontseilari ordezkoak aipatu duenez. Halere, «aurrez-aurrekoa kulturaren balio handia da, eta zaindu behar dugu». 

Dagoeneko 152 argitaletxek zein egilek eman dute izena aurtengo edizioan parte hartzeko, eta guztira 220 erakusmahai izango dira Landako gunean. 2019koarekin alderatuz, stand-en kopurua antzekoa den arren (orduan 240 bat jarri zituzten), egileen presentziaren aldetik %20aren jeitsiera dago aurten, Beñat Gaztelurrutiak, Azokako gerente berriak aipatu duenez. Hainbat arrazoi daude tarteko, esaterako stand txikiagoak hartzeko joera dagoela. 

Beraz, beste eredu batera al doa Azoka? «Presentziala da apostua, dudarik gabe, oso garrantzitsua baita –Beñat Gaztelurrutiak erantzuten digu–. Hori da zentrala, gero horrek inguruan behar duela egokitzapen eta behar duela online denda? Ados. Esaten da bi aurpegi izango dituela Azokak, baina niri gustatzen zait esatea aurpegi bakarra duela: presentziala, eta gero lagunduko dion plataforma digital bat, jende askok ezingo duelako etorri, edo ez duela etorri nahiko beldurragatik, edo agian aforogatik denok ez gara kabituko... arrazoi askogatik izan daiteke jendeak parte hartu nahi duela etxetik eta aukera hori ematen diogu. Baina Azoka presentziala antolatzen ari gara».

Online edo presentziala?

Online denda, iaz halabeharrez martxan jarrita, gelditzeko etorri dela dirudi. «Uztailean, aforoak hain mugatuta egonda, zalantzak genituen aurrez aurrekoa antolatuta zenbat partaide parte ahal izango zuten. Kontsultak egin genituen editoreen elkartean eta argitaletxeetan, ea gogorik ote zegoen etortzeko, horrek asko arduratzen gintuelako. Eta online mantentzearen arrazoi bat hori ere bazen: Etor zaitezke, egin dezagun aurrez aurreko bat, aforo gutxirekin bada ere, eta online dendak lagunduko dizue bertan saltzen ezin dena saltzen. Baina egia da, online sistema gure bizitzan gauza guztietarako dago sartuta. Beraz, mementoz bi urte hauetan geratzeko etorri da; ez dakit datorren urtean», dio Beñat Gaztelurrutiak.

2002 eta 2015en artean Plateruena kafe antzokiaren zuzendaria izan zen Gaztelurrutia. Orain, berriz Plateruenea zabaltzeko mugimenduak sortu dira Durangon. Mementoz, iaz bezala, Azoka egunetan Ahotsenea bertan burutuko da. «Aurretik hor geundenok eman dugu pauso bat albora, ez atzera, orain beste protagonismoa du egitasmoak. Gure aldetik laguntzeko pozik, gaude eta ikusiko dugu. Mementoz Azokarako zabalduko dugu, gero itxiko da, baina espero dut nik datorren urterako Plateruenea berriz zabalik egotea».

Urriaren 8an, ostiralean, zabalduko da sortzaileek zuzendutako aurkezteko epea. Hasi da atzera kontaketa.