Egungo klima-politikekin berotze globalak 3 gradu egingo du gora mende honetan, NBEren arabera

Nazio Batuen Erakundeak astelehen honetan ohartarazi duenez, berotegi-efektuko gasen emisioa murrizteko egun herrialdeek dituzten politikak ez dira nahikoak, eta mende honetan tenperatura globala industriaurreko aroarekin alderatuta 3 gradu igoko da.

2015eko Parisko Akordioaren helburua tenperaturaren igoera 2 gradu baino gutxiagora eta, idealki, 1,5era mugatzea zen, baina nazioarteko komunitatea promesa hori lortzetik urrun dago oraindik. 

Nairobin egoitza duen PNUMA Nazio Batuen Erakundearen Ingurumenerako Programak hala ohartarazi du emisioei buruzko 2023ko txostenean. Klima larrialdearen inguruko NBEren Biltzarra (COP28) hamar egunetan Dubain hasi baino lehen argitaratu dute lan hori.

Aurtengo izenburua ‘Errekor hautsia: tenperaturak maximo berrietara iristen dira, baina munduak ez du lortzen emisioak murriztea (berriro ere)’, eta berotze globalari aurre egiteko behar diren berotegi-efektuko gasen erorketa errealak alderatzen ditu azterketak.

PNUMAk azpimarratu du mundu mailan aldaketa sakonakk behar direla berotegi-efektuko gasen isurketen aurreikuspenetan %28ko eta %42ko murrizketak lortzeko hemendik 2030era, 2 graduko eta 1,5 graduko helburu horretara gerturatzeko, hurrenez hurren.

«Planetan ez dago aldaketa klimatikoak eragiten ez duen pertsonarik edo ekonomiarik, eta, beraz, berotegi-efektuko gasen isurketei, tenperatura maximo globalei eta muturreko klimari dagokienez nahi ez ditugun errekorrak ezartzeari utzi behar diogu», adierazi du Inger Andersen PNUMAko zuzendari exekutiboak.

Andersenek «beste errekor batzuk ezartzearen» alde egin du: «emisioen murrizketan, trantsizio berde eta justuetan eta finantzaketa klimatikoan».

Aurtengo urriaren hasierara arte, NBEk gogorarazi duenez, 86 egunetan industriaurreko mailak baino 1,5 gradu altuagoak izan ziren.

Joan den iraila inoiz izan den hilabeterik beroena izan zen, batez besteko tenperatura globalak industriaurreko mailak baino 1,8 gradu altuagoak izan baitziren.

Txostenak ondorioztatu du berotegi-efektuko gasen munduko emisioak %1,2 handitu zirela 2021etik 2022ra, karbono dioxidoaren 57,4 gigatonelada baliokideren errekorra lortzeko. Neurri horren ingelesezko siglak GtCO2e dira, eta berotegi-efektuko gasen masa kuantifikatzeko balio du, berotzeko potentzialean oinarrituta.

G20an, isuri handiagoak

Gas horien emisioak G20an (herrialde garatuen eta emergenteen taldea) %1,2 igo ziren 2022an. «Egungo politikek eskatzen dituzten arintze-ahaleginek gaur egungo mailei eusten badiete, berotze globala mende honetan industriaurreko mailetatik 3 gradura baino ez da mugatuko», ohartarazi du PNUMAk.

Herrialdeen Nazio Mailako Ekarpen Jakinak (NDC, ingelesez) osorik aplikatzeak –nazio bakoitzak aurreikusitako emisioak eta arintze-neurriak barne– «tenperaturaren igoera 2,9ºra mugatzera» eramango luke.

«Baldintzazko LDZek (helburuak lortzea kanpoko finantza-laguntzaren mende dagoenean), guztiz inplementatuta, industriaurreko mailetatik 2,5  gradura arteko tenperaturak sortuko lituzkete», gaineratu du.

Txostenaren arabera, baldintzazko NDC guztiak eta epe luzera berotegi-efektuko gasen «zero emisio garbi» egiteko promesak aplikatuz gero, «tenperaturaren igoera 2 gradutara mugatzea posible izango litzateke».

Hala ere, zehaztu dutenez, «zero emisio garbiren promesak ez dira sinesgarritzat jotzen gaur egun», izan ere, «G20ko herrialde bakar bat ere ez da ari emisioak murrizten bere helburuekin koherentea den erritmoan, hots, zero emisio garbi».

«Agertoki baikorrenean» ere, beroketa 1,5 gradura mugatzeko probabilitatea «%14koa baino ez da», gaineratu dute adituek.

Txostenaren egileek herrialde guztiei eskatu diete eraldaketak egin ditzatela ekonomia osoan karbono-emisio txikiekin garatzeko, energia-trantsizioan arreta jarrita.

NBEren arabera, emisioen arloan gaitasun eta ardura gehien duten nazioek (bereziki G20koek) «asmo handiagoko eta bizkorragoko neurriak hartu beharko dituzte, eta garapen bidean dauden herrialdeei laguntza finantzarioa eta teknikoa eman beharko diete».

Abenduaren 12ra arte egingo den COP28ari begira, azterlanak nabarmendu du konferentzia horrek lehen Ebaluazio Globala (GST, ingelesezko sigletan) egingo duela Parisko Akordiotik.

GSTk 2025ean herrialdeek aurkeztu beharko luketen NDCren hurrengo erronda erakutsiko du, 2035erako helburuekin.

Gainera, erronda horrek aukera ematen du diru-sarrera txikiak eta ertainak dituzten herrialdeek klima-politika eta garapen-politika anbiziotsuekin «ibilbide-orriak» egiteko, eta finantza- eta teknologia-laguntza behar duten helburu argiak finkatzeko.

«COP28k -ondorioztatu dute adituek– bermatu beharko luke nazioarteko laguntza ematen dela ibilbide-orri horiek garatzeko».