Korrika eta gero ere, bedi euskara norabide
Ederra izan da 23.a ere. Mukuru betetako Baionako Askatasunaren plazan 11 egunez Euskal Herria goitik beheiti eta ezker-eskuin zeharkatu duen karabanari ongietorria egitea, herri-gar horren parte sentituz, haur, gazte zein heldu, hango eta hemengo. Korrika pasatuta, errepideak ez dira lehengoak.
Eguerdian jo zuen goia Korrikak, Baionako Udaletxearen aitzinean, milaka euskaltzalek zabaldutako pasilloan “Harro Herri” lelodun bi furgoneta koloretsuak joaldunen gibeletik sartu zirenean. Txaloak, ttakun-ttakun hotsa, txistuak eta emozioz kargatutako ahotsak: «Tipi-tapa, tipi-tapa, Korrika! Hemen gaude, euskararen alde!». Sarri aipatutako hitza da emozioa, leloak ere hagitz erabiliak, baina horixe du Korrikak, beti duela zerbait berdina eta zerbait ezberdina.
Buruen eta euskal eta palestinar ikurren artetik lekukoa ikusi genuen hor nonbait dantzan, bere ikurrin ttikiarekin, noren eta Garazi Arrula Ruiz idazle, editore eta itzultzailearen eskuetan. Hala argitu zen mezuaren egilearen sekretua eta hala bukatu ziren porrak. Jendeak gustura hartu zuen tafallarra, eta isiltasun zoragarri baten ondotik AEK-ko kidez inguratuta eta malkoa begian irakurri zuen testua ere hagitz txalotua izan zen.
Metafora ederrak baliatuz, diagnostiko zehatza egin, eta argi finkatu zuen norabidea: «Ez altxor, ez oroitarri, ez toponimia. Euskarak hegemonia hartzeaz ari gara. Ez agur bat, ez txapa bat paparrean, ez lur zatitu bat. (...) Eta batez ere, batez ere, ez da diskriminazio iturri, ez inposizio. Bedi gutxiago konpetentzia, eta gehiago konpromiso, norabide, zehar-lerro, harrobi-de».
AEK-ren izenean, Maider Hegik eta Bixente Claveriek jada gurekin ez dauden AEK-kideak goratu zituzten, euskararen aldeko borrokalariak. Harro daudela azaldu zuten gero, baina ez konforme. «Gure hizkuntzak ekosistema oso bat behar du, eta hor denok dugu lekua, baita erdaldunek ere, euskaldunoi tokia utziz. Euskara ez da muga; atea da».
Oraino helduen euskalduntzean baliabide eskasia dagoela eta doakotasuna lurralde osoan lortzeke dagoela salatu zuten. «Euskarari lekua egitea, hartzea eta sortzea» dagokigula azpimarratu zuten, eta erakundeei konpromiso eta baliabide gehiago behar direla erran zieten, «orain».
Azterketak Euskaraz, kilometro oro presente
Azterketak Euskaraz kolektiboa omendu du Korrikak. Zuberoako, Nafarroa Behereko eta Lapurdiko ikasleek azterketak euskaraz pasatzeko eskubide osoa duten arren, azken azterketa, baxoa, frantsesez egitera derrigortzen dituztelako eta gogor borrokan ari direlako beren eskubidearen defentsan. Ekitaldian, animoak eman eta txalo bero bat jo zien plaza osoak gazteei.
Kamisetak saltzen ari zen Ainhoak agertu zigunez, harrituta eta kontent daude Korrika osoan izan duten harrerarekin: «Ia kilometro oro ikusi dugu aldarri hori. Ehunka argazki jaso ditugu, egunero».
Bestarako tenorea
AEK-ko kide eta laguntzaile guztiak eskertuta eta 24. Korrika Ipar Euskal Herrian hasiko dela oroitarazita, bestari eman zioten paso. 800 boluntariori esker, lau gunetan hedatu zen ospakizuna: NAIZ, Merkatu Plaza, Etxepare Institutua eta Patxa Plaza.
Bildutako jende piloaren erakusgarri izan ziren talo, ogitarteko eta edariak eskuratzeko sortzen ziren ilarak. Jende artean estu eta bero, pazientziaz eta umorez hartutako itxaronaldiak izan ziren. Burua altxatu eta denetariko pertsonak ageri ziren.
Bat-batean aspaldiko lagun edo ezagun bat, edo begirada konplize bat ezezagun batekin, edo bi ezpain Anje Duhalderen “Maitasun aroak” beren kasa abesten. Urte aunitz pasatu arren, negarra ateratzeko gai diren une ttikiak daude, txinpartak bezala pizten direnak. Hori ere bada Korrika, furgonetako lagun Maikak azaldu bezala.
Irati eta Andoni irundarrak goizean laster pixka bat egin eta egun-pasa etorriak ziren. Andonik lo lekua ere hartua zuen. Irungo AEK-ko langilea izanik, hagitz zuzenean bizitu du aurtengo Korrika. Abendutik hasi ziren antolatzen. Iratik ere arreta bereziarekin segitu du ekimena, eta Korrika Egunetan eta Korrika Gaztean parte hartu du.
«Oso oroitzapen ona» dute lehen egunaz. «Oraindik barneratzen ari gara. ‘Super-inplikatuak’ zeuden herritarrak, ‘super-emozionatuak’». Iratik Kimika Analitikoaren inguruko tesia defendatuko du ekainean, eta guztia euskaratuko du. Kontatu zigunez, normalean ingelesez irakurtzen da tesi osoa eta euskaraz zati bat. Berak eginen du itzulpen lana eta Andonik zuzenduko dio.
«Inoiz ez dut hainbeste korrika egin»
Ibai hendaiarrak eta Onintza zugarramurdiarrak ere egun-pasa egiteko plana zuten. Biak dira lizeotarrak. Onintza baztandarren autobusean iritsia zen, Dantxarineatik.
«Bartzelonan bizi naiz. Han ikasten dut. Eta zuzenean ikusi dut Korrika internetez. Aste Santua pasatzera etorri naiz eta, noski, Korrikan parte hartzera. Duela bi urte lehenbizikoz pasatu zen Zugarramurditik. Aurten ez da igaro, baina goizeko 5.30ean egin dugu korrika Senperen. Dutxatu, kuluxka egin, eta Baionara!».
Ibairentzat berezia izan da edizio hau. «Ez dut inoiz hainbeste korrika egin», aitortu zuen. «Hasieran izan nintzen. ‘Super-emozionantea’ izan zen, batez ere zubia pasatzeko unea. Legorretan, Goierri osoarekin batera egin nuen korrika, eta Donostian ederra izan zen Antiguako tuneletik pasatzean soinua indartsu aditu zen unea».
Maitere, Aintzane eta Rosa Otxandiotik heldu ziren, autobusez hauek ere, eta zikiroa jateko asmoa zuten, baita izenaz akordatzen ez ziren aperitibo bat probatzeko ere, Baionan hartu izan dutena.
Ostiral gauerdian egin zuten laster beren herrian, eta prestaketetan laguntzen ere ibili ziren. «Sortzaileetako bat, Joseba Kanpo, bertakoa zen eta askotan pasatzen da herritik Korrika. Eta pasatzen ez bada, inguruan ateratzen gara».
Ekosistema aberatsa Baionakoa, egunero zabaltzeko.