Chirripo. Costa Ricako sabaia eta Talamancako ikurra

Chirripo Talamanca mendikatean dagoen mendi eder baten izena da. Costa Ricako puntu gorena da, eta egun oskarbietan bere gailurretik Ozeano Barea eta Karibe itsasoa ikus daitezke, hego-mendebaldera eta ipar-mendebaldera begiratuz, hurrenez hurren.

Talamanca mendikatea Costa Rica eta Panama artean kokatzen da, eta bi herrialdeetako puntu altuenak biltzen ditu. Baso aberastasun itzela eta goreneko sistema ekologikoa duenez, Unescok gizateriaren ondare izendatu zuen 1983an. Lurralde zabal horretan askotariko fauna dago, munduko felido mehatxatuenetako bi, esaterako: puma eta jaguarra.

Chirripo (3.820 metro) mendia igo ahal izateko, San Jose hiriburutik hiru bat ordu ekialderantz egin behar dugu, San Isidro de El General hirirantz -Perez Zeledon kantonamenduko hiriburua hauxe-. Haranzko bideak herrialdeko geografia berde eta bihurgunetsua erakusten digu, eta San Isidrok okupatzen duen haran handira iristeko, mendi errepideetan barrena malda handiak gainditu beharko ditugu, gidariaren pazientzia eta trebezia aurrez aurre jarriz. San Isidro komunikazio korapilo oso garrantzitsua da edo, bestela esanda, Amerikako zilbor heste asfaltatu garrantzitsuena, Panamerikar errepideak zeharkatzen duelarik. Hemendik San Gerardo de Rivasera joan beharko dugu, mendien bihotzean kokatutako herrixkara -gutxi gorabehera beste ordubete-.

Chirriporen igoera

Ohiko ibilbidea bi etapatan banatzen da. Lehenengoan, 14,5 kilometro eskasean, 2.000 metrotik gorako desnibel positiboa gainditu beharko da, Crestones aterperaino. Bigarren egunean gailurrera iritsiko gara eta, ondotik, San Gerardorainoko jaitsiera dator: 20 kilometro baino gehiagoko distantzia eta 2.500 metrotik gorako malda duen jaitsiera bortitza. Chirriporen igoera ez da teknikoki konplexua, baina oztopoz betea dago. Zailtasunak bi alderditan laburbiltzen dira: burokrazia eta desnibela.

Cerro Chirripo izen bereko parke nazionalean dagoenez, arauturik dago bere igoera eta zenbait jarraibide betetzea ezinbestekoa da. Asko kostata lortu genituen guk baimenak, eskari eta betebehar guztiak, izen-ematea eta ordainketak, bitarteko telematikoen bidez egin behar baitira derrigor. Inork ez dizu telefonoa hartuko, ezta gobernuko inongo bulegotan arreta emango ere. Gauzak horrela, San Gerardora (1.370 metro) iritsitakoan egin behar dugun lehenengo gauza parke nazionalaren arduradun den MINAEren eta Tokiko Partzuergoaren bulegoetara hurbiltzea da, gure erreserba balioztatu eta aterpetxeko egonaldia programatu ahal izateko.

Bigarren zailtasuna mendiaren ezaugarrietan datza: munduko gailur handienetako baten aurrean gaude, planetako 38. tontorra, hain zuzen ere. Ibilbideak, horregatik, ez du errukirik ibiltariarekin. Lehenengo etapan, esan bezala, 2.000 metroko desnibela gainditu behar dugu 14,5 kilometroko tartean. Distantzia titaniko horri gehitu beharko litzaioke San Gerardoren eta ibilbide hasierako puntu zehatzaren (“Termometro”) artean dauden 2 kilometroak. Galtzerik ez dago, mugarri adierazgarriz zedarritutako desnibel handian gora egiten du bidezidor horrek. Gaindituko dugun kilometro bakoitzari kilometro mugarri bat dagokio. Horrela agertzen dira gure begi eta hanka nekatuen aurrean Los Monos (1.739 metro), Fila Cementerio de la Máquina (1.890 metro), El Jilguero (1.990 metro), guztiak oihan sakonean murgilduta. Zazpigarren kilometroan (2.519 metro), lurra leundu egiten da, izen bereko babeslekuaren ataria den Llano Bonito toponimoari ohore eginez. Egunaren erdian gaude eta aterpe honetan ura eta komunak ditugu. Irekita egonez gero, beste zerbait hartzeko parada ere izango dugu.

Oihan tropikalean murgildurik berriro, ez da harritzekoa tximino ulukariak topatzea inguru honetan, eta hegaztiak gure inguruan burrunbaka ibiltzea dantza tropikal etengabe batean. Metroz metro altuera irabazten jarraituko dugu, Cuesta de los Arrepentidos (3.200 metro) delakora iritsi arte, aterpetxetik kilometro eta erdira. Izena adierazgarria da eta oihan tropikalak alpetar basoari dagokion zeruertz zabalago bati bide ematen dion lekua da. Azken ahaleginari esker, gure helmugara iritsiko gara, Crestones babeslekura (3.400 metro). Honaino igotzeko 7-8 ordu gogor eman ditugu.

Paisaia ikaragarria

Crestones mendi aterpea haran batean dago, Talari ibaiaren ondoan eta Costa Ricako ikur ospetsuenetako bat den Los Crestones soslai berezi eta errepikaezinaren azpian. SINACek (Costa Ricako Kontserbazio Eremuen Sistema Nazionala) kudeatzen duen eraikin handi baten aurrean gaude, mendizaleari arreta emateko beharrezko zerbitzu guztiak dituena. Cerro Chirripora igotzen den ia mundu guztiak gutxienez gau bat egiten du aterpe horretan, hori egin ezean, ausartegia izango litzatekeelako egun bakar batean betetzea bete beharrekoak: 40 kilometrotik gorako distantzia eta 2.500 metrotik gorako desnibela.

Chirripo mendia izen bereko parke nazionalaren barruan kokatzen da, eta Costa Rica eta Panama artean hedatzen den Talamancako mendikate zabalaren zatia da. Costa Ricako beste inon ikus ezin daitezkeen paisaiak eskaintzen dizkio bisitariari, jatorri glaziarreko aintzira ugariak barne. Chirripo mendiaren ondoan beste gailur esanguratsu batzuk ere badaude, hala nola Ventisquero, Uran edo Terbi. Horiek guztiak aterpetxetik bertatik egin daitezke, baldin eta behar den denbora hartzen badugu.

Chirripo izenaren esanahi indigena "betiereko uren lurra" da. Izan ere, leku honetan era askotako glaziar, morrena, laku eta zirkuen aztarnak aurki ditzakegu, duela 25.000 urte inguru bertan ziren izotzezko plaka handien igarotzearen lekuko.

Gainerakoan, Chirripora igotzeak ez du bigarren egun honetan ahalegin handirik eskatzen. Bidea argia eta agerikoa da, eta poliki-poliki gure mendiaren behealderaino hurbilduko gaitu. Hori bai, tontorraren azpian gaudenean, igoera gogorragoa bihurtzen da, eta harrizko lursail bertikal batean zehar egin beharko dugu gora. Ordu gutxi barru gailurrean izango gara. Saria bikaina da eta ikuspegiak lau puntu kardinaletara zabaltzen dira. Gailurretik, inguratzen gaituen paisaiaren glaziar jatorria ikusi ahal izango dugu, aintzira-urezko arrosario bat gure begien aurrean zabaltzen delarik.

Denak amaia du, ordea, eta, kontu handiz, jaisten hasi behar dugu. Crestones aterperaino emeki-emeki joanez, bazkaltzeko, gure puska guztiak biltzeko eta San Gerardora jaisteko. Kontuan hartu jaitsiera hau benetan gogorra dela, gailurrerako igoera bera baino askozaz gogorragoa. Baina, argi dago, argi dagoenez, ez da arantzarik gabeko arrosarik. ¡Pura vida! ("Bizitza hutsa!", ticoz).