Sanferminetan sufritu

Berri ona litzateke Iruñean etorkizuneko sanferminei buruzko eztabaidari ekitea. Etorkizun ez oso urrun batetik, ahal dela. Une honetan, besteak beste, animalien aurkako tratu txarrik gabeko jaietarantz aurrera egiteko gai izan beharko genuke.

Rakel Arjol, emakumea eta ez lehena, Iruñeko Peñen Federazioko presidentea izatea, ohiturak, tradizioak, errituak... aldatu, eboluzionatu, garaietara egokitzen diren seinale da. Duela 50 urte pentsaezina izango zen; gero etorri ziren Txaro Pardo, Koldobi Osta... eta orain Rakel. Emakumeak nagusiki maskulinoak diren kolektiboen buru; eta ez da ezer gertatzen, naturaltasunez onartzen da.

Peñako lehendakari berriak ur batzuk nahastu ditu bere adierazpen zintzo eta zuzenarekin: «Zezenketarik gabeko sanferminak gustatuko litzaizkidake». Ongi etorriak biak: lehendakaria eta bere hitzak. Izan ere, pianoaren tekla bat jotzen du, eta Iruñea Antitaurinan urteak daramatzagu soinua jotzen: jaiak, gozamenak, bateraezinak izan beharko lukete sufrimenduarekin, kasu honetan animaliarekin (arratsaldero jai egiten duten zezen sarraskituak).

Iruñea Antitaurinaren iritziz, etorkizuneko sanferminei buruzko eztabaidaren oinarrizko alderdi bat zezenketak nola ezabatu eta, hala badagokio, sanferminetako arratsaldeetako ordu horietan nola ordezkatu izango litzateke.

Zezenaren sufrimenduaren ebidentzia zientifikoak, zezenketaren aurretik eta, bereziki, zezenketan zehar eta hil aurreko uneetan, izugarriak dira. Legeak egoera horretara egokitzea premiazkoa da; ez du zentzurik zezenak salbuespena izatea animalien aurkako tratu txarrei buruzko lege-sare osoan. Tradiziora, kulturara edo artera jotzea desagertu egin beharko litzateke, tratu txarrak edo diskriminazioak daudenean. Izan ere, hala gertatzen da beste esparru batzuetan.

Poztu egiten gara gizartearen gehiengoak, batez ere gazteen zati handi batek, horrelako ikuskizunak arbuiatzen dituelako, eta ikuskizun horietan sufrimendua da nagusi, ez kasualitatea, baizik eta pertsonek beste izaki «sentibera» batzuei eragindakoa, hala nola animaliei, zezenei, 2009tik indarrean dagoen Europako Batasunaren Lisboako Tratatuaren terminologiari jarraiki.

Zezenketek dakarten krudelkeriagatik eta minagatik ez balitz, zezen-talde batzuek hori ukatzeko duten ahalegina barregarria izango litzateke. Bide batez, bere garaian arrazoi beragatik esan genuen bezala, erabat desegokia iruditzen zaigu NUPen, Nafarroako Unibertsitate Publikoan, zezenketak gogortzeko jardunaldiak egitea (ikus orain dela pare bat urte hainbat hedabidetan argitaratutako “¿Toros en la universidad?” artikulua).

Aitzitik, hasieran adierazi dugun bezala, Iruñean komenigarria (eta premiazkoa) litzateke iritziak kontrastatzea, datuak eta argudioak ematea eta animalien aurkako tratu txarrik gabeko sanferminei eta haietara joateko moduari buruzko eztabaida burutzea.

Peñak, erakundeak ez dira eztabaida honetatik kanpo geratzen; alderantziz: erdian daude. Guztion artean, gozamena sufrimenduaren kontura ez den jaietarantz egin behar dugu aurrera. Gure esku dago.