Olof Palme hil zuten eguna

Suediako lehen ministroa eta Suediako Alderdi Sozialdemokratako burua gaur 38 urte hil zuten Stockholmen. Bereziki aintzatetsia izan zen kanpo-politikan izan zuen paperagatik.

Olof Palme, Suediako lehen ministroa eta Suediako Alderdi Sozialdemokratako burua, gaur 38 urte hil zuten, 1986ko otsailaren 28an. Ezezagun batek hil zuen Palme, emaztearekin paseatzen ari zela. Atentatu hau, 1792an Gustavo III.a erregearen aurkako krimena gertatu zenetik Eskandinaviako herrialdean egiten zen lehen magnizidioa izan zen, eta hilketaren arrazoiak oraindik argitu gabe daude.

Sven Olof Joachim Palme Stockholmen jaio zen 1927ko urtarrilaren 30ean, eta Suediako lehen ministro izan zen 10 urtez, bi alditan: 1969tik 1976ra, eta 1982tik hil zuten arte. Gainera, Suediako Alderdi Sozialdemokratako burua izan zen 1969tik 1986ra, eta Internazional Sozialistako presidenteordea 1973tik.

Familia aberats batetik etorria, politikarekiko interesa erakutsi zuen gaztetatik, eta 1949an Alderdi Sozialdemokratan afiliatu zen. Stockholmeko Unibertsitatean Zuzenbidean lizentziatu ondoren, Ohioko (Ameriketako Estatu Batuak) Kenyon Collegen gradu tituluarekin, Tage Erlander lehen ministroaren idazkaritzan hasi zen lanean eta gero eta gehiago igo zen alderdi barruan. 1957an Bigarren Ganberako parlamentari hautatu zuten Jönköping barrutian; 1965ean Garraio ministro izendatu zuten, eta 1967an Hezkuntza ministro izendatu zuten. Azkenik, Erlanderrek Palme gomendatu zuen lehen ministro izateko 1969ko urrian dimisioa eman zuenean.

Palme bereziki aintzatetsia izan zen kanpo-politikan izan zuen paperagatik, hiru gidalerrok markatuta: bakezaletasunaren defentsa, giza eskubideen betetzea eta Hirugarren Munduko estatuekiko konpromisoa. Bere agintaldian, politika neutral bat hartu zen, Estatu Batuei eta Sobietar Batasunari kritika gogorrak eginez, Gerra Hotzaren garaian mendebaldeko herrialde batean inoiz ikusi ez zena, eta horien bidez, desarme-prozesu bat sustatuko zen, munduko bi potentzia handien karrera armamentistarekin alderatzen zuena.

Buruzagiak hurbilketak egin zituen lerrokatu gabeko herrialdeen mugimendura, Kubara bisita ofiziala egin zuen Europako lehen liderra bihurtu zen bere iraultzaren ondoren, Afrikako Kongresu Nazionala babestu zuen apartheidaren aurkako borrokan, eta Espainiaren trantsizio demokratikoa defendatu zuen. Azken legegintzaldian, Suedian, berezko nortasun horri eutsi zion, errefuxiatu politikoen hartzaile handienetako bat bihurtu baitzen. Praktika horri denboran zehar eutsi zaio. Arrazoi horiengatik guztiengatik, Palme XX. mendeko suediar politikaririk garrantzitsuenetako bat da, Raoul Wallenberg eta Dag Hammarskjöldekin batera.

Nazio-mailan, bere lehen hiru legegintzaldien ezaugarriak honako hauek izan ziren: suediar ongizate-estatua indartzea, parlamentua ganbera bakarreko sistema baterantz aldatzea, eta Suediako monarkiak artean zuen agintaritza politikoa mugatzea. 1976ko hauteskundeetan, Thorbjörn Fälldinen koalizio-gobernu zentrista batek SAP gobernutik baztertu zuen, lau hamarkadako nagusitasunaren ondoren, baina Palme oposizioko buru bezala mantendu zen. Ezkerreko blokeak hauteskundeak irabazi zituen berriro 1982an eta 1985ean, Suedia garai hartan bizi zuen krisi ekonomikotik ateratzeko sustapen-programa bati esker.