Gaur 72 urte hasi zen Ernesto ‘Che’ Guevararen bigarren bidaia

1953ko uztailaren 7an hasi zuen Ernesto ‘Che’ Guevarak Hego Amerikan barrena egin zuen bigarren bidaia. 72 urte bete dira, beraz, gerrillari argentinar mitikoak Fidel Castro ezagutu eta Fulgencio Batistaren diktaduraren aurkako borrokan murgildu zenetik.

Hego Amerikatik egin zituen bidaiak berebiziko garrantzia izan zuten Ernesto ‘Che’ Guevararengan (Rosario, Argentina, 1928ko ekainaren 14 - La Higuera, Santa Cruz, Bolivia, 1967ko urriaren 9a). Lehenengoa 1952an egin zuen, Alberto Granado lagunarekin, ‘Poderosa II’ motozikletaren gainean. Bigarrena, urte beteren buruan, Carlos Ferrer ‘Calica’ lagunarekin.

1953ko uztailaren 7an atera ziren eta Bolivian, Ekuadorren, Panaman, Costa Rican, Guatemalan eta Mexikon ibili ziren. Granadok maitasunez gogoratzen zuen laguna: «Pertsona handi bat eta oso tipo noblea zen, beti lagunekin adi zegoena», adierazi zuen Thimios Kako zinemagile greziarrak grabatu zuen dokumentalean, ‘Te encontré, Che’ izenekoa.

Bidaia honetan ikusitako garrantzitsua izan zen oso. Che-ren ideiak erradikalizatu egingo zituen esperientzia horrek, harreman zuzena izan ahal izan zuelako Latinoamerikako herritarren borrokekin. Bor-bor zeuden garai hartan iraultza mugimenduak.

Esaterako, 1942ko ekainaren 7an sortutako Boliviako Mugimendu Nazionalista Iraultzailea ezagutu ahal izan zuen. Gero Guatemalara jo zuten. Jacobo Arbenz presidentea zen orduan, eta nekazaritza-erreformaren prozesua zegoen sartuta bete-betean, zeinaren helburuak lur-banaketa hobea eta landako jabetza feudala ezabatzea baitziren.

1954an, Estatu Batuen esku-hartzearen ondorioz, Arbenz erori eta Chiapastik Mexikora sartu ziren Che eta bere laguna.

Eta 1955eko uztailaren 8an Mexikon ezagutu zuten elkar Che eta Fidel Castrok, Tabacalera kolonian; hala ere, Ernesto Guevarak Raul Castro, Fidelen anaia, ezagutu zuen lehenago.

Han bat egin zuten Fidelek eta Chek helburu baten inguruan: Kubako Iraultza martxan jarriko zuten. 1956ko azaroaren 25ean Che Guevarak, Fidel Castrok eta beste 80 matxinatu Granma itsasontzian atera ziren Mexikoko Santiago de Peñatik. Fulgencio Batista diktadorea boteretik kenduko zuten.