Polonia eta «El Mundo» zerbaiten eredu bailiran

Azken aste hauetan Pablo Gonzalezi buruzko hainbat albiste argitaratu dira eta horrek zalaparta eta zalantza batzuk sortu ditu. Jendaurrean eta «off the record» horri buruz galdetu didate. Nire ideiak argitu behar izan ditut, eta ariketa horretaz baliatzen naiz hemen azaltzeko.

Pablori buruz nuen ideia orokorra ez da aldatu. Beti pentsatu izan dut Pablo Gonzalezek harremanak izan dituela Errusiako zerbitzu sekretuekin, kazetari gisa oso iturri onak zituelako. Hala ere, hori normala da gure lanbidean. Ziur nago euskal kazetari ospetsuenetako askok espainiar, frantziar, britainiar, israeldar... zerbitzuekin ere izan dutela harremana. Orain Pablori buruz zalantzak dituztenek, enbaxadetan egon direnean, zer uste zuten zirela bertan beraiekin bilduta zeuden horiek? Kulturan eta negozioetan diharduten diplomatikoak? Ez gaitezen inozoak izan. Are gehiago, ez gaitezen hipokritak edo zitalak izan.

Nire ustez, eztabaida ez delako hori. Kazetari onen lanaren parte da harreman horiek izatea poliziekin, espioiekin, diplomatikoekin... Pablori gertatu zaiona ulertzeko, erregimen autoritarioak, are eta formalki demokratikoak diren gobernu asko ere, kazetaritzaren aurka ari direla ulertu behar dugu. Kazetariak jazartzen dituzte eta kazetaritza ito nahi dute. Aste honetan Londresen izan naiz, gai hauei buruzko topaketa batean, Trust Conference delakoan, eta hori diote han bildutako guztiek. Kazetariak defendatu behar ditugu, arriskuan daudelako, eta horrek arriskuan jartzen du demokrazia. Pablo jazarritako kazetaria izan da, eta defendatu beharra zegoen.

Autoritarismoarekin jarraituz, Poloniako zuzenbide-estatuaren egoera eztabaida interesgarria eta beharrezkoa da. Estatu autoritarioa da, eta giza eskubideen aldeko hainbat erakundek salatu dute ez dituela zuzenbide-estatu baten gutxieneko baldintzak betetzen. Ikusteke dago gobernu-aldaketak gainbehera demokratiko hori lehengoratzea lortzen duen. Pabloren atxiloketa bidegabea izan zen eta bere espetxeratzea eskubideen aurka doa. Ez zioten formalki ezer leporatu bi urte eta erdiz, eta orain atera dituzten datuek ez dute inolaz ere justifikatzen jasan duena. Nire jarrera ez da aldatu. Poloniako auzitegiek ez zuten era justu batean epaitu nahi izan, eta nik ez dut "El Mundo" egunkariaren epaiketarik erosiko. Niretzat, ez da iturri fidagarria.

Beste komunikabide fidagarri batzuek, "The Guardian" adibidez, Gonzalezen gaineko susmoak zabaldu dituzte, baina kontu handiagoz ibili dira. Hala ere, bi kritika egiten dizkiet artikulu horiei. Uste dut «Basque» terminoa etiketatzeko eta susmo bat elikatzeko erabiltzen dela. Bestalde, euren lanaren zati bat baino ez dute egin: Putinek Pablori eskua emanez atentzioa ematen du, baina Joe Biden AEBetako Indar Armatuen komandante buruak ere ongi-etorria egin zion Evan Gershkovich-i.

Hain zuzen ere, nik Pablo Gonzalez Evan Gershkovich bezala tratatzea eskatzen dut, ez gehiago ez gutxiago. Gurasoak errusiarrak zituen, AEBetan errefuxiatu zirenak. Pasatu den unibertsitateetan CIA dabil jende bila. Ezin dut sinetsi Errusiara korrespontsal gisa joatean haiekin bildu ez izana, turista gisa sartzeko hirugarren gradua igaro behar den herrialde batean. Baina nik dakidanez, Gershkovich-ek kazetari lanak egin ditu Moskun, ondo egin ere, eta horregatik atxilotu zuten. Horregatik kondenatu zuten, espioitza egozten badiote ere, kazetaria izateagatik. Horregatik uste dut askatu behar zutela. Pablo bezala, berdin.

Edonola ere, nik uste dut Pablo kazetari ona dela. Guretzat egin zuen lana ona eta profesionala izan zen. Horrek ez du esan nahi, agian, espioi txarra ez zenik. Orain, uste dut hori ezin izango dela jakin, egin diotenaren ondorioz, ezin izango baitu inoiz bidezko epaiketarik izan. Ez epaitegietan, ezta komunikabideetan ere. Defendatuko dela pentsatzen dut, eta ni ere bera entzuteko irrikitan nago. Bizitza hondatu diote, eta horren aurka ere banago. •