Euskararen normatibizazioan egindako lana gidaliburu batean bildu du Euskaltzaindiak
Euskaltzaindiak azken 50 urteetan euskararen normatibizazioaren arloan egindako lana biltzen duen gidaliburua plazaratu du, Iberoamericana Vervuert argitaletxearekin batera: ‘Arantzazutik mundu zabalera. Euskararen normatibizazioa: 1968-2018’.
2018. urtean Akademiaren mendeurrenaren baitan egin zen jardunaldian jasotakoak bildu dira ostegun honetan aurkeztu duten ‘Arantzazutik mundu zabalera’ izenburupeko argitalpenak: guztira, jatorri askotariko 49 adituk hausnartu eta esandakoak. Besteak beste, Eric Hoekstra, Jeroen Darquennes, Joan Martí, Manuel González, Battittu Coyos, Miren Azkarate, Miriam Urkia, Asier Larrinaga, Irene Arrarats, Ainhoa Arregi, Xabier Isasi, Elixabete Piñol, Maddi Etxebarria, Ander Irizar, Joxerra Garzia, Andres Alberdi eta Bernardo Atxagaren gogoetak jasota daude argitalpenean.
Andres Urrutia euskaltzainburuak eta Adolfo Arejita Euskaltzaindiaren idazkariak aurkeztu dute libirua, Akademiaren Bilboko egoitzan.
Gogorarazi dutenez, mendeurrenaren baitan, Euskaltzaindiak mintegi berezia antolatu zuen 2018ko urrian, Arantzazun. Euskararen estandarizazio prozesuan eginiko aurrerapenak azaldu ziren bertan eta, horrekin batera, etorkizunean egin beharreko ahaleginak plazaratu. Bada, hori dena biltzen du ‘Arantzazutik mundu zabalera’ gidaliburuak, baina ez hori bakarrik.
«Liburu honek corpusari buruzko gogoeta sakona dakar, hots, Euskaltzaindiak hiztegigintzan, gramatikan, onomastikan, ahoskeraren alorrean eginiko aurrerapenak azaltzen eta finkatzen ditu. Baina corpusa eta estatusa batera eraman behar direnez, liburuan argi ikusten da, ildo beretik, gure hizkuntza administrazio publikoan, hezkuntzan edo itzulpengintzan baliatzeko tresna fina izan dela eta badela. Horixe da, izatez, Euskaltzaindiaren zeregin nagusia: tresnak sortu eta gizarteratu, berari dagozkion alorretan», esan du Urrutiak.
Sei atal
Liburua sei ataletan banatu da, eta azken 50 urteotako ahaleginen lagin interesgarria eskaintzen du, ondorio ugari azpimarratuz, Urrutiak adierazi duen bezala: «Liburuan ondorioztatzen da euskara batuak bere funtzioa bete duela, jauzi kualitatibo ikaragarria egin baitugu, esaterako, azken 25 urteotan. Euskara batua tresna eraginkorra da erabilera jasoaren ikuspuntutik; zentzu horretan, gizarteak eskatzen dituen funtzio guztiak betetzen ditu eta, gainera, euskararen lurralde guztietara hedatu da».
Sasoia zenean, euskara batuaren auzia «hil ala bizikoa» izan zela nabarmendu du euskaltzainburuak, baina hizkuntzaren «ajeak» ere seinalatu ditu: «Hizkuntzarena eten bako prozesua izanik, oraindik badago zer egin. Esaterako, tokian tokiko errealitate eta moldeak kontuan izan behar ditugu, euskara errealitate berrietara egokitu behar da eta euskalgintzan gabiltzanok baliatu behar dugu batua koordinazio tresna gisa. Liburuan ere asko hitz egiten da kontu horien inguruan, hots, etorkizunari begira egin beharreko ahalegin berrien inguruan».
Liburuaren amaieran ‘Euskara Batuaren Adierazpena’ ageri da, bertan berresten baitira Euskaltzaindiaren helburu nagusiak, oraindik ere bizi-bizi dirautenak. Adierazpen hori Joan Mari Torrealdai euskaltzainak irakurri zuen 2018an antolatutako Arantzazuko mintegian.