«Ziganteen arteko elkar trukaketak zentzu osoa hartzen du Nafarroaren Egunean»
Baigorriko kultur talde guztiak Nafarroaren Eguna noiz iritsi zain egoten badira ere, Baigorriko Ziganteak dira jaia beren herrira etortzea gehien eskertzen dutenak, dantzariek edo musikariek baino zailtasun handiagoak baitituzte beste herrietara mugitzeko.
Noiz sortu zen Baigorriko Ziganteen taldea eta nola antolatuta zaudete?
Ziganteen taldea orain hamabost urte sortu zen, Zangozako taldearekin genuen harremanari esker. Garai hartan Zangozak bere ziganteak berritu zituen eta parada ukan genuen zaharrak berreskuratzeko, ez zituztelako baliatzen. Orduan proposatu genuen horiek hartzea eta baliatzea. Ordutik, beraz, Baigorriko ziganteak lehengo Zangozakoak dira.
Ofizialki ez daukagu elkarte berezirik ziganteentzat, eta Basaizea kultur elkartearen barnean gaude. Taldean denera hamalau lagun inguru gara, 25 eta 50 urte artekoak, eta momentuz denak gizonak; ea neskak animatzen diren.
Zenbat zigante dira taldean eta zer irudikatzen dute?
Lau dira guztira; alde batetik, Nafarroako bikotea, errege eta erregina, eta, bestetik, errege musulman bikotea. Taldeak, beraz, musulmanek Nafarroan izan zuten presentzia oroitarazten du. Baina presentzia hori ez dute ziganteek bakarrik oroitarazten. Ez dugu ahantzi behar gaiteroen musika tresna ere nonbaitetik etorri dela, arabiar kulturatik segur aski.
Gaiteroak ere zuen taldekoak dira?
Ez, gurekin batera ateratzen direnak Baigorriko gaiteroen taldekoak dira. Musikari andana dira eta emanaldi anitz izaten dute ezker-eskuin: Baigorriko festetan, Nafarroaren Egunean, Iruñeko sanferminetan...
Zuen taldea ez da hainbeste mugituko batera eta bestera...
Hala da, ziganteak mugitzea ez da hain erraza eta urtean hiru edo lau emanaldi besterik ez ditugu egiten: Nafarroaren Egunean, Baigorriko festetan eta urtean zehar beste herri batekin antolatzen dugun trukaketan. Hastapenean bai, gehiago mugitzen ginen, gazteagoak ginen, eta Bilboko Aste Nagusiko topaketan ere parte hartu izan dugu, baina orain proposamen askori ezezkoa esan behar izaten diogu.
Pentsatzekoa da Nafarroaren Eguneko emanaldia oso berezia izango dela zuentzat...
Egun berezia, lehenik, festa handia baita herriarentzat. Baina baita elkar trukaketa horretan ere Nafarroaren Egunak bere zentzu osoa hartzen duelako. Egun horretan, ziganteen beste taldeekin elkartzen gara –aurten Lekunberrikoak etorriko dira– eta adiskidetasun handia sortzen da gure artean, horren ondotik beren herrira itzultzen dugulako bisita.