Txiki eta Otaegiren exekuzioa salatu zuen kantuak zirrara sortu du Kongresuan 48 urte geroago

Francok agindutako azken exekuzioetatik 48 urte pasatu direnean, eta Konstituzioaren ospakizunean, ‘Al alba’ Luis Eduardo Autek konposatutako kantua entzun da. Oihartzun handia izan du Maria Berasarte donostiarraren interpretazio bikainak, baina esanahi politikoa ere badu hautaketak.

Bolo-bolo ibili da sareetan asteazkenean honetan espainiar Diputatuen Kongresuan eginiko Konstituzioaren ospakizunean entzundako ‘Al alba’ kantuaren interpretazioa. Askok nabarmendu dute Maria Berasarte kantari donostiarraren lan bikaina eta Pedro Sanchez gobernuburuari eragin dion zirrara. Baina ez da hainbeste aipatu kantu hori 1975. urtean Francok agindutako azken exekuzioak salatzeko ikur bilakatu zela, haien artean ETAko kide ziren Jon Paredes «Txiki» eta Anjel Otaegirenak.

Kantua berez aurretik osatu zuen Luis Eduardo Aute musikari espainiarrak, 2020. urtean hil zena. Heriotz-zigorra salatzeko asmoa omen zuen gogoan baina gero maitasun kantu gisa aurkeztu zuen, beharbada errepresio frankistari izkin egiteko. 1974. urtean entzun zen lehen aldiz.

Jauzi hori Rosa Leon Madrilgo kantariaren eskutik helduko zen, urtebete eskas beranduago. Autek 2016an elkarrizketa batean aipatu zuenez, «Rosak kantua entzun zuenean, esan zidan: ‘Norbait afusilatu behar dutela dirudi’. Ezetz esan nion nik, maitasun kantua baino ez zela. Baina orduan 1975ko irailaren 25erako heriotz-zigorrak gertatu ziren eta kontzertuetan zigortuen omenez abesten hasi zen Rosa, arrisku handia hartuz. Horregatik, kantua afusilamendu horiei estuki lotua gelditu zen».

Leonek esan bezala, Autek asmatutako esaldiok guztiz egokitzen zitzaizkion iraileko goiz hartan gertatutakoari. Agur sentikor baten zentzua hartzen zuten.

«Si te dijera, amor mío
Que temo a la madrugada
No sé qué estrellas son estas
Que hieren como amenazas
Ni sé qué sangra la Luna
Al filo de su guadaña

Presiento que tras la noche
Vendrá la noche más larga

Quiero que no me abandones
Amor mío, al alba
Al alba, al alba
Al alba, al alba

Los hijos que no tuvimos
Se esconden en las cloacas
Comen las últimas flores
Parece que adivinaran
Que el día que se avecina
Viene con hambre atrasada

Presiento que tras la noche
Vendrá la noche más larga

Quiero que no me abandones
Amor mío, al alba
Al alba, al alba
Al alba, al alba

Miles de buitres callados
Van extendiendo sus alas
¿No te destroza, amor mío
Esta silenciosa danza?
¡Maldito baile de muertos!
Pólvora de la mañana

Presiento que tras la noche
Vendrá la noche más larga

Quiero que no me abandones
Amor mío, al alba
Al alba, al alba
Al alba, al alba

Al alba, al alba
Al alba, al alba

Al alba, al alba
Al alba, al alba»

Maria Berasarteri dagokionez, donostiarra da eta 45 urte ditu. Portugalen bizi izan da tarteka eta fadoa landu du, beste estilo mota batzuen artean. Fadoaren ezaugarri horiek eman dizkio nolabait ‘Al Alba’ren bertsio honi, bai abesteko moduan bai eta mugitzeko eran ere.

Pasa den urriaren 31an Estatuak eragindako indarkeriaren biktimak onartzeko ekitaldian ere parte hartu zuen Berasartek, Kursaal Jauregian, Lakuak antolatuta.