Bernat Etxeparek idatzitakoak gaur egunera ekarri ditu IbonRGk ‘Iaquin vahu’ lanean
IbonRG musikariak Bernat Etxepareren ‘Linguae vasconum primitiae’ liburua oinarri hartuta disko-liburua sortu du. Hainbat kolaboratzaileren laguntza izan du eta Itxaro Bordak idatzi dio hitzaurrea ‘Iaquin vahu’ lanari. Artistaren webgunean bertan entzungai daude abestiak.
IbonRG musikari sestaoarrak lan berria kaleratu berri du: ‘Iaquin vahu’ disko-liburua. Bernat Etxeparek idatzi eta 1545. urtean argitaratutako ‘Linguae vasconum primitiae’ liburua hartu du oinarri, hots, euskarazko lehen liburu inprimatua. Bertatik hartu ditu diskoa ontzeko erabilitako hitzak, Itxaro Borda idazlearekin lankidetzan, berak lagundu baitio letren aukeraketan eta hark idatzi baitu liburuaren hitzaurrea ere. Artistaren webgunean bertan entzungai daude kantuak.
Repetidor zigilu kolektiboaren eskutik argitaratu du lana IbonRG musikariak, eta 16 abestietan hainbat artistaren kolaborazioak izan ditu: Enrike Hurtado, Verde Prato, Garazi Navas, Maite Arroitajauregi ‘Mursego’, Miguel A. García, Matías Riquelme, Fernando Ulzión, SusanaRG, Ane Arana, eta Paralux. Asteazken honetan aurkeztu du disko-liburua, Bilboko Xake Espazioan, Navasen laguntzaz.
Bernat Etxepare bere garaiko gizona zela azaldu du artistak, «kristaua, jakina, baina aldi berean trobadoreek hedatzen zuten poesia kortesa ezagutzen zuena». Baikor begiratzen omen zion euskarak izango zuen etorkizunari, 1.545ean inprimatutako euskarazko lehen liburu horretan jasotakoaren arabera. IbonRGren ustez, bere garairako pentsamolde aurreratua zeukan gizona zen, «ezin da esan feminista zenik, baina bai bestearen tokian jartzeko saiakera egin zuela».
Pentsamendu modernoa, jakinmin espirituala eta idazteko gosea dira Eiheralarreko apaizaren literatur estiloaren ezaugarri, IbonRGk azaldu duenez, nahiz eta ez dagoen bere bizimoduaz asko jakiterik, ‘Mossen Bernat Echaparere cantuya’ olerkian aipatzen dituenetatik at.
Etxeparek bere liburua argitaratu eta 500 urte inguru geroago, IbonRGk doinua jarri die ‘Lingua Vasconum Primitiae’ liburuak biltzen dituen olerki guzti-guztiei. Osorik musikatu ez dituenen kasuan, Itxaro Borda idazleak olerki bakoitzetik hautatu dizkion bertso-lerroei jarri die doinua. Guztira 16 pieza dira, haietako zenbait a capella emanak, beste zenbaitetan pianora, baina denak ahotsez soilik interpretatzeko modukoak.
Batzuk bakarka grabatu ditu; beste batzuk, kolaboratzaileen laguntzaz, hala nola Enrike Hurtado, Garazi Navas, Miguel A. García, Verde Prato, Maite Arroitajauregi ‘Mursego’, Matías Riquelme, Fernando Ulzión, SusanaRG, Ane Arana edo Paralux. Kantu bakoitza lokalizazio desberdin batean grabatu duela azaldu du musikariak, abestiak berak eskatu dionaren arabera aukeratutakoak. Horrela, Bilbon bertan grabatu ditu kantu batzuk, baita Etxepareren jaioterri Duzunaritzen, Eiheralarreko elizan edo Arteako elizan ere. Bilboko Audiogela estudioan eman diete forma grabazioei, Ibon Aguirrerekin batera egindako hilabetetako lanean.
Inprentaratutakoa, disko-liburura
Etxeparek inprentaratu zuen euskara, eta IbonRGk orain liburura eraman nahi izan ditu soinu bihurtu dituen hitzak. Horretarako, mikroskopikoki berregin eta garbitu du Jon Martinek 1545eko tipografia hura, itxura zaharkitua emateko ez, baizik eta irudikatzeko nola irten zen, nola jaso zuen Bernatek inprimategitik ‘Lingua vasconum primitiae’. Itxaro Bordak berak eman dio testuinguru sakonagoa lanari, sortutako hitzaurre luzearekin. Lana osatzeko, ‘Iaquin vahu’ honetan interpretatzen diren bertso-lerroen itzulpenak biltzen ditu liburuak, René Lafonek eta Patxi Altunak frantsesez eta gaztelaniaz utzitakoak orraztuta eta eguneratuta.