Errekalden 2011ko irailaren 21eko goizaldeko 5etan piztu zen alarma. Ertzaintzaren hogei bat furgonetak hartu zuten Bilboko auzoa, bi tanketak, Brigada Mugikorrak elurretan erreskatatzeko erabilitako ibilgailu batek, ekipo elektrogeno batek eta plataforma jasotzaile batek lagunduta. Horrela hasi zen Kukutza III husteko prozesua. Proiektu enblematikoaren defentsan piztutako bengalen, sirenen eta suzirien ondorioz izan zuten gertatzen ari zenaren berri herritar askok.

Kukutzak espazio libre, okupatu eta autogestionatu gisa funtzionatzen zuen, eta gazteria, kultura eta aisialdi gune gisa erabiltzen zen, 1996tik 2011ra arte, hiru eraikin ezberdinetan garatuta. Lehenengoa, Kukutza I, 1996an hiru hilabetez; ondoren, Kukutza II, 1998an bi hilabetez; eta, azkenik, Kukutza III, 1998tik 2011ra arte abandonatutako lantegi batean.

Udalak hustuketa hura baino 10 bat egun lehenago eman zuen eraisteko baimena; beraz, herritarrak sirenen zain zeuden. Eta askok berehala erantzun zioten, kalera irten ziren kazolak eta bestelako tresnak jotzera. GARA egunkariko Agustin Goikoetxea kazetariak jaso zuen gertatzen ari zenaren berri.

5.30ean, Gordoniz kalean, Errekaldeko kale nagusian, dozenaka pertsona zeuden erresistentziari laguntzeko prest, eta ertzainek zapaldu egin zituzten. Iñaki Carro abokatua bera hurbiltzen saiatu zenean, pilotakadaka hartu zuen. Egun hartan Errekaldeko Gazte Asanbladaren interesak defendatzen zituen abokatua hirutan kolpatu zuten.

Hainbat egunetan zain egon ondoren eta bizilagunek elkarrizketarako deia egin ostean, uniformedunek piztutako indarkeriaren aurrean erresistentzia «aktibo, positibo eta konstruktiboaren» fase iragarria iritsi zen Kukutzan. Erresistentziaren aurrean, tanketa bat erabili zuen Ertzaintzak sarrerako atearen kontra, hustuketa hartako irudi gogoratuenetako bat bilakatuz.

Gaztetxearen inguruan Ertzaintzak ezarritako perimetroak ibilgailuen eta pertsonen joan-etorria eragozten zuen, gazteen alertagatik eta karga polizialengatik ustekabean esnatzen zen auzo batean, edukiontzien gurutzaketarekin erantzunda. Udalak jakinarazi zuenez, zeuden 7.000 zabor edukiontzietatik 940 barrikadak altxatzeko irauli ziren eta horietako 80ri su eman zitzaien.

Zaila zen Errekaldeko kaleetan zehar mugitzea, Kukutzaren aldeko edozein adierazpeni erantzuten zioten agente armatu desafiatzaileek hartuta zegoen-eta auzoa. Teilatutik, gazteak bandera laranjak astintzen ari ziren, eta ertzainak, eraikinaren barruan, ekipamenduen zati bat suntsitzen ari ziren okupatzaileen bila. Gero jakin zen ekipamendu gehienak mazo-kolpez eta kontrolatutako leherketaz suntsitu zirela.

GASA, PILOTAKADAK...

8.00etan, «Kukutza gaztetxea ez ikutu» leloa zuen pankarta zabaltzen ari zirela, uniformedunak bigarren solairura iritsi ziren eta bertan zeuden hogei bat malabarista atxilotu zituzten. Geroago salatu zutenez, gas negar-eragileekin busti zituzten beltzek, kolpeak ematen zizkieten bitartean. Eraso hartako zauriturik larriena bertan gertatu zen; kanpotik jaurtitako gomazko pilota batek gazte bati begian jo zion, eta Basurtuko Ospitalera eraman behar izan zuten. Barrualdean indarkeria nagusitzen zen; eta auzoko kaleetako egoera ez zen oso desberdina. Iturrigorri kaleko 1. zenbakian zegoen eraikina zen protestaren epizentroa. EH Bilduko hainbat zinegotzi eta batzarkide gerturatzen saiatu ziren, baina Ertzaintzak kanporatu egin zituen.

9.30ean, Errekalde zeharkatu zuen helikoptero batek bat egin zuen operatiboarekin. Orduan jakin zen Errekaldeberriz auzo-elkarteak Kukutza eraisteko udal-agindua behin-behinean etetea eskatu zuela Administrazioarekiko Auzien Bilboko 5. Epaitegian.

ERAISTEA ETEN

10.50ean, eraikuntzako hornidura-kamioi bat iritsi zenean, hustuketa amaitu zela iragarri zuten. Balantzea: zortzi pertsona atxilotu zituzten gaztetxearen kanpoaldean, eta 23 barruan. Ertzain-etxera eraman zituzten. Sei urte beranduago iritsiko zen kondena bakarra, zeinetan gazte bati 18 hilabeteko espetxe zigorra ezarri zioten.

Eguerdian, baina, harridura piztu zen: epaileak aintzat hartu zuen Bilboko Udalaren huste agindua bertan behera uzteko auzokideek egin zuten eskaera. Jose Angel Esnaola abokatuak arratsaldean beste agerraldi batean azaldu zuenez, Udalak «administrazio-prozesuaren berme guztiak hautsi» zituen. Bilboko Administrazioarekiko Auzietako 5. zenbakiko Epaitegiak 48 ordu geroago altxatu zuen Kukutza gaztetxearen eraistea geldiarazteko agindua, aurreko egunean ahozko ikustaldi bat egin eta gero.

Hala, epaileak atzera bota zuen eraisteko aginduaren legezkotasuna aztertzeko epaiketa bat hastea.

13 urte igaro dira ordutik, eta Kukutza altxatzen zen orubean etxebizitzak eraiki dituzte. Hori bai, eraistearekin batera hainbat belaunaldik inoiz ahaztuko ez duten zerbait altxatu zuen Kukutzak.

[2008] Entrevista a Joan Manuel Serrat en 7K

En el año 2008, tras finalizar su gira junto a Joaquín Sabina, el cantante y compositor Joan Manuel Serrat se retiró para descansar a Viana. El colaborador de GARA Koldo Landaluze, recientemente fallecido, descubrió el refugio del creador catalán en la localidad navarra y conversó pausadamente con él para el dominical 7K. «En Viana sigo siendo Juanito para aquellos con los que comparto edad y millones de experiencias vitales», le manifestó.

«La poesía es un arma llena de pasado, rica en presente y cargada de futuro», titulaba Landaluze en una entrevista en la que Serrat repasa «el momento» que vivía, mostraba su desconfianza en las musas y se adentraba en temas políticos y sociales, recordando a su abuelo muerto tras el golpe militar franquista. «La lengua española puede estar en peligro en Taiwán o en las islas Fidji», señaló tras reencontrarse con el catalán en su último disco “Mó”.

Serrat llegó a Viana por primera vez medio siglo atrás. «Fui Juanito cuando llegué y lo sigo siendo para aquellos con los que comparto millones de experiencias vitales».