2005eko urriaren 8an, gaur 19 urte, hil zen Micaela Portilla Vitoria antropologo eta historialaria. Arlo horiei buruzko ikerketa ugari egiteaz gain, bestelako lan asko ere burutu zituen, «lan metodologiko fin eta sakona eginez», Wikipediako bere sarreran goraipatzen denez.

Portillak Gasteizko Jesus Haurraren ikastetxean egin zituen lehen ikasketak, eta 1933an hiri bereko bigarren hezkuntzako institutura igaro zen. 1941ean irakasle ikasketak egin zituen eta ondoren Filosofia eta Letren ikasketak. Unibertsitate Konplutentsean ikasi zuen, Geografia eta Historia espezialitatean. Lizentziatura-memorian, 1954an, "Torres de Mendozas, Guevaras y Ayalas en Alava" izeneko obra aurkeztu zuen, eta abiapuntu bat jarri zien gerora egin zituen ikerketa-lanei, doktore-tesiaren eta funtsezko lanen aurrekari gisa: "Torres y casas fuertes en Alava" (1977).

Arabako hainbat herritan Lehen Hezkuntzako irakaslea izan zen: Untzillako eskolan (Aramaio) 1945ean, ondoren Zallan, Agurainen eta Gasteizen, Ramiro de Maeztu institutuan Odon Apraizen laguntzailea izan zelarik. Apraizek maitekiro Zabalate deitzen zion, Portilla herriaren euskal izena. Urte batzuetan Leocadia Zabalate ezizena erabili zuen kazetaritza-kolaborazioak sinatzeko arte eta historiari buruzkoak. Irakasleen Unibertsitate Eskoletako katedradun gisa (1956) Cadizko, Gasteizko eta, azkenik, Madrilgo "Escuela Normal" delakoan (Irakasle Eskola) egon zen 1987an, 43 urteko zerbitzuen ondoren erretiroa hartu arte.

Micaela Portilla Gasteizko Irakasle Eskolako zuzendaria izan zen 1958-1964 bitartean. Ondoren, Ikuskaritza Orokorreko aholkulari izan zen 1967tik 1971ra. Euskalerriaren Adiskideen Elkarteko (1971), Eusko Ikaskuntzako, Arabako Arte Ondarea Zaintzeko Batzordeko, Foru Aldundiko Museoen Aholku Batzordeko, Euskadiko Monumentu Ondarearen Aholku Batzordeko eta Euskal Kulturaren Kontseilu Nagusiko kide ere izan zen.

1992an, Euskal Herriko Unibertsitateko Filologia, Geografia eta Historia Fakultateak Honoris Causa doktore izendatzea proposatu zuen. Cesar Gonzalez Minguez EHUko Erdi Aroko Historiako katedradunak babestu zuen, eta Euskal Herriko Unibertsitateko Gobernu Kontseiluak onartu egin zuen. 1993an, Micaela Portilla EHUk Honoris Causa doktore izendatu zuen lehen emakumea izan zen.

Bere ekarpen etnografikoak aitortzeko, 2007ko otsailean Eusko Ikaskuntzak eta Euskalerriaren Adiskideen Elkarteak Micaela Portillaren omenezko kongresua antolatu zuten. Bere ibilbidea Araban jarraitzaileen eskola bat sortzeko bultzada izan zen eta 2017an, UPV/EHUko Micaela Portilla Ikerketa Zentroa inauguratu zen.