Nancy Grace Roman, mugak hautsi zituen astronomoa, NASAko zuzendaritzako kidea eta Hubble teleskopio espazialaren defendatzaile nekaezina, gaur sei urte hil zen, 2018ko abenduaren 25ean, 93 urte zituela.

Roman, behatoki famatuan zuen funtsezko paperagatik «Hubbleren ama» ezizenaz ezaguna, NASAko astronomiako lehen burua izan zen, eta agentziako lehen zuzendaritzako kideetako bat. Bere ibilbidean, zientziaren alorrean errekonozimendua lortzeko borroka zail bat bizi izan zuen.

Romanek bere gurasoek mundu naturalarekiko zuten interesa —eta Renoko (Nevada) zeru oskarbiaren azpian igaro zuen denbora— aipatu izan zuen astronomian izan zuen interes goiztiarra azaltzeko.

Hala, astronomian eta fisikan bigarren mailako hezkuntza jasotzeko borrokatu zen, harik eta 1946an Astronomian graduatu zen arte. Aurrerago, gogoratu zuen pertsona bakarraren babesa jaso zuela unibertsitateko urteetan, irakasle batena. «Normalean, saiatzen naiz neskak fisikaren espezializaziotik aldendu daitezen, baina uste dut posible dela zuk hori lortzea», esan omen zion.

NASAn sartu zenean, hain zen berria behatokia, ezen astronomoek beren errezeloak baitzituzten horri buruz, zalantzan jartzen baitzuten espaziotik behatzea posible izango ote zen. Baina Romanek ez zuen etsi. 1964an, asteroide berri bati bere izena jarri zioten: 2516 Roman.

Baina NASAn akuilatu zuen lorpenik handiena Hubble teleskopio espaziala izan zen. 1990ean jaurti zutenetik 1,2 milioi behaketa eta 14.000 artikulu zientifiko baino gehiago eragin dituen satelite bidezko behatoki iraultzailea da. Horrela, Roman nekaezinak NASAk espazioan behatoki bat izateko oinarriak ezarri zituen.