Egiari Zor fundazioak Jose Barrionuevo espainiar ministro ohiaren adierazpenak, zeinetan Joxe Mari Larretxearen bahiketa saiakera aitortu zuen, baloratu ditu ostiral honetan. Fundazioaren ustez, Barrionuevoren hitz horien «zama umiliagarria» ez da gauza berria, baina aldi berean espainiar Gobernuari eskatu dio «adierazpen argi bat egin dezala» eragindako kaltea aitortzeko. Aurreratu dutenez, Larretxea Goñi familia aztertzen ari da kereila kriminala aurkeztea.

Bilbon egindako prentsaurreko batean, fundazioaren izenean agertu dira Edurne Brouard eta Begoña Galdeano, Santiago Brouard eta Xabier Galdeano GALen biktimen alabak, hurrenez hurren, Estatuaren eta eskuin muturreko taldeen beste biktima batzuek lagunduta. Esan dutenez, ‘ElPais’ egunkarian Felipe Gonzalezen Gobernuan Barne ministro izan zenak egindako elkarrizketaren edukiak ez du lehendik ez zekiten ezer berririk ekarri informazioaren ikuspegitik, «nahiz eta haren hitz eta keinuei darien epika nabarmentzeko modukoa izan».

Zentzu honetan, azpimarratu dute gai honetan izan den «paradigma aldaketa»: «Lehen ukazioa erabiltzen zen, ekintza terroristetan edozein parte-hartze edo erantzukizun ukatzen zen; egun, berriz, estrategia da Estatu aparatuek eragindako terrorismoa zuritu eta legitimatzen saiatzea. Izugarria da Zuzenbide Estatu baten ikuspegi demokratikotik». Bozeramileek salatu dute horrek bakarrik erakusten duela «zigorgabetasun osoz sentitzen denaren eta egindako terrorismoaz harro dagoenaren jarrera».

Aipatutako elkarrizketan, Barrionuevok aitortzen du Larretxearen bahiketa berak agindu zuela, Lasa eta Zabala bahitu eta bi egunera. Ez da epaiketarik izan. Hori dela eta, jakinarazi dute Larretxea Goñi familia aztertzen ari dela Barrionuevoren aurka kereila kriminala aurkeztea, bahiketa agintzeagatik. Beste biktimek, aipatu dutenez, oraindik ez dute erabaki epaitegietara joko duten eta pertsonalki edo kolektiboki egin daitekeen. «Gai honen inguruan Fiskaltzak ofizioz jardun beharko lukeela», adierazi dute, Felipe Gonzalezek ETAko buruzagitza «lehertzearen» erabakia bere esku egon zela aitortu zuenean edo CIAk paperak desklasifikatu zituenean bezala.

Hala ere, Fiskaltzak oraingoz ezer ez egiteak ez ditu biktimak harritu: «Espainiako Justizia alde batean kokatu izan da, eta inoiz ez du interesik erakutsi Estatu terrorismoak eragindako krimenak argitzeko, ez Triple Arenak nahiz BVErenak UCDren garaian, ez GALenak PSOEren gobernuetan».

«PSEren hitzak berriak dira, baina ez da nahikoa»

Barrionuevok indarkeria justifikatzeko adierazpenen aurrean Euskal Herriko gehiengo politiko eta sozialak adierazitako gaitzespen erreakzio oldea eskertu dute Brouardek eta Galdeanok. «Zalantzarik gabe, egun oso modu positiboan hartzen ditugu klase politiko eta instituzionalaren erreakzioak, sarritan haien falta sentitu badugu ere», esan dute.

Hain zuzen ere, PSEko idazkari nagusi Eneko Anduezaren erreakzioari buruz hitz egin du Brouardek: «Guretzat berria da, baina ez da nahikoa inondik inora. Oso generikoa da eta hainbeste gauza garrantzitsu aipatu ere ez ditu egiten». Horrela, Egiari Zorren ustez, erantzukizuna «ez da egile materialena edo kargu publiko jakin batzuena bakarrik», baizik eta «erantzukizunek sigla politikoak zipriztintzen dituzte», UCD eta Alianza Popularretik (egun PP) hasita, PSOEraino.

«Ez dugu behar barkamen eskean etor daitezen, Estatu terrorismoaren gaitzespen generikoak ere ez dira nahikoak: badirudi modu espontaneoan sortutako zerbait izan zela edo lau zoroen erabaki isolatua izan zela», jarraitu dute. Horren harira, «maila instituzional goreneko deklarazio bat» aldarrikatu dute, eta espainiar Gobernuari eskatu diote «adierazpen argi bat» egin dezala erantzukizunak bere gain hartzeko eta eragindako kaltea aitortzeko: «Eskatzen diogu erabaki demokratiko bat har dezan, hots, Estatu terrorismoak eragindako krimenak ebaztea ahalbidetuko duen dokumentazio sekretua desklasifikatzea. Terrorismo horretan ez zuen GALek bakarrik jardun».

Hori guztia gerra zikina eta Estatu terrorismoa bezalako gertaerak ez errepikatzeko asmoz: «Eraikitzeko garaia da, orainean inbertitzekoa eta etorkizun batera proiektatzekoa. Egun horrelako gertaerek ezin dute lekurik izan, ezta errepikatzeko aukerarik ere».