EiTBren Asiako aurpegia da Olatz Urkia. Lehen Errusian ibili zen, eta orain Txinako albisteen berri ematen digu pantaila txikitik. Berriemailea da, baina batez ere kazetaria, eta orain idazlea. ‘El búho de Ravel’ (Txalaparta) idatzi duen lehen eleberria da. Nobela honetako protagonista, Joane izeneko piano jotzaile bat, bere bizitza bideratzen saiatzen da Mosku eta Donostiaren artean. Musika klasikoak garrantzi handia du istorioan, izenburuak iragartzen duen bezala. Eta idazleak ere Beijingetik Donostiarako bidea egin du liburua aurkezteko.

Nolakoa izan da Txinatik etxera egindako itzulera hau?

Lehenengoz, apur bat konplikatua. Azken mementoan protestak izan ziren eta bidaia bertan behera uzteko zorian egon nintzen, lana zela eta. Hiru urte neramatzan Euskal Herrian egon gabe, pandemia osoa han bizi izan dudalako. Covid-a hasi zenean hemen nengoen oporretan eta Beijingera joan behar izan nuen, bat-batean. Orain, Txinan dena lasaitu eta gero, berriro ere Donostian nago.

Ezagutzen zenuen Donostia hura aldatu omen da.

Lagunekin ateratzen naizenean konturatzen naiz nire begirada, Donostiari dagokionez, turistiko bihurtu dela, orain ‘erdi txinatarra’ naizelako.

Horrek esan nahi du lanak asko aldatu zaituela.

Erabat, bai. Egia esan, 2010etik aurrera ez naiz inoiz gelditu. Errusiara joan nintzen, unibertsitatea bukatu ondoren, ikastera, baina garai hartan etorkizuna ez neukan hain argi. Idazlea izan nahi nuen txikitan, eta kito. Grenoblen Erasmus egin nuen, baina bertan ez zegoen kazetaria izateko aukera; beraz, Krimeara mugitu nintzen.

Krimeara? Baina gerran zegoen, ezta?

Ez, urte hartan oraindik ez. Oso gogoan dut iritsi nintzen, lehen egunean, nire buruari esan niola «Olatz, nora etorri zara?». Shock handi samarra izan zen, mendebaldeko herrietan bizimodu askoz errazagoa dugu eta. Baina Krimean gatazka hasi zenerako ni Moskun nengoen.

«Zer den musika niretzat? Diziplina, batez ere. Eta zerbait guztiz sendoa»

Zergatik jo zenuen Errusiara orduan?

Bertako kultura eta bertako mundua gustatzen zitzaizkidalako. Agian, Fedor Dostoievskiren ‘Krimena eta zigorra’ eleberriagatik... Auskalo.

Beraz, Simferopol hiria ahaztuta duzu.

Ez, batere ez: bihotzean daukat oraindik. Han, gainera, denbora libre pila bat neukan eta nire benetako pasioa berreskuratzeko aprobetxatu nuen: musika eta pianoa jotzea. Egun batzuetan lauzpabost orduz jotzen nuen, bizi nintzen egoitzan piano bat zegoelako.

Oso musikala da zure liburua, egia esan.

Joane, nobelako protagonista, pertsona mota bat da bere egunerokotasunean eta beste pertsona mota bat, musikari dagokionez.

Zenbat dago zugandik Joane pertsonaian?

Oso gutxi, benetan. Ez da batere autobiografikoa. Are gehiago: ez naiz ondo moldatzen Joanerekin. Emozionalki neska hori ez da hain erraza, nahiko bakartia da, baina bere nortasuna aldatzeko harremanen bila joaten da; bai pertsonalak, bai sexualak. Gustukoago dut Olga, Joanen maitalea.

Beraz, non zara zu liburuan?

Musikan eta paisaietan nago. Ravelen ‘Oiseaux Tristes’ jotzen nuen, pianoz. Eta agertzen diren pieza guztiak gustuko ditut. Gero, aipatu bezala, paisaietan nago: Euskal Herrian eta Moskun. Azkenik, nola ez bada, gertaera batzuetan: liburuan aipatzen den LGBT+ manifestazioan, esate baterako, benetan parte hartu nuen kazetari legez.

Zure liburuak Dostoievskiren zenbait idazlan gogorarazi dizkit; batez ere. ‘Gau zuriak’ eta bere lehenengo eleberria, ‘Gizagaixoak’. Hark San Petersburgon kokatu zituen; zuk, Moskun. Baina halako ‘gaixo’ harremanak, apur bat ilunak, hiri handiko leku ezkutuetan sortzen direnak, oso Dostoievskirenak dira.

Moskuk plaza erraldoiak ditu, eta berehala iluntzen du, arratsaldeko bostetan. Oso hiri polita da, baina hotza, aldi berean. Ez da denbora luzean bizitzeko lekua, baina nik maite dut. ‘El búho de Ravel’-ekin nolabait oroitzapenaren kutxa itxi nahi nuen.

Zurea ez da liburu politikoa, baina, hala ere, Vladimir Putin agertzen da.

Bai, baina justu pintzelkada bat da, telebistan egin zuen 2015. urte berriko hitzaldiarekin. Harrituta geratu nintzen ohartu nintzenean zenbat makillaje zeukan Putinek.

Nolakoa da Errusia?

Estereotipo pila bat daude bai Errusiaren bai Txinaren inguruan, eta ikuspuntu nagusia beti da europarra... Errusiakoak denak gaiztoak direla... Bada, ez! Txinatarrak denak berdinak direla fisikoki... Bada, ez! Hemen ez dira ulertzen hango kulturak.

Beijingen bizi zara, ezta?

Alde zaharrean, nire txakurrarekin. Hamster bat ere izan zuen. Oso animaliazalea naiz.

Faltan botatzen duzu Euskal Herria?

Apur bat, bai. Hemen familiarekin bizi naiz eta plazera da berriro ere Kontxan paseatzea, hemengo janaria dastatzea eta batez ere bertako arraina jatea. Baina Beijing, Donostia bezala, nire etxea da, oso gustura bizi naizelako bertan. Txinan janari pikanteen mendekotasuna sortu zait, gainera.

Zer da musika, zure ustez?

Diziplina, batez ere. Eta zerbait guztiz sendoa.

Pieza bat izango bazina, zein izango zinateke?

Sergej Prokofieven ‘Romeo eta Julieta’ lanaren ‘Montecchi eta Capuleti’ tartea, Valeri Gergiev zuzendaritzapean. Melodia oso ezaguna da.