Iraupen luzeko lehorteek, lurzoruaren kudeaketa txarrak eta tenperaturen igoerak, besteak beste, baso-sute ugari eragin dituzte azken asteotan herrialde askotan, Mediterraneoaren arroa suntsituz. Oraindik kontrolik gabeko sugarrak izan dira Italian, Grezian eta Tunisian, dozenaka biktima, milaka hektarea kiskalita eta hainbat herriren ebakuazioa ondorioztatuz.

Victor Resco de Dios Lleidako Unibertsitateko Sute eta Aldaketa Globaleko irakasleak Eferi azaldu dionez, gaur egungo suteekin errealitate batean sartu gara: «Itzali ezin diren suteak dira, eta astebete baino gehiagoz iraun dezakete». Baso-masa jarraituen, kudeaketarik gabeko lursail abandonatuen edo hausturarik gabeko nekazaritza-eremuen emaitza da.

2022an, Estatu espainolean, sute hauek jasateko arriskurik handiena duen Europako eremuetako batean, suak 268.000 hektarea erre zituen, azten hamar urteetan erretako batez besteko azalera halako hiru baino gehiago, eta zifra horrek suteen goranzko joera, maiztasuna eta larritasuna erakusten du, Trantsizio Ekologikoko Ministerio espainiarraren datuen arabera.

Adituak azpimarratu du beharrezkoa dela baso-politika aldatzea, agian ez aurten, baina bai etorkizunari begira, klima-aldaketak eta suteek ezartzen diguten errealitatera egokitzeko eta 2024an sute handien arazoa hain larria izateari uzteko.

Uda honetan gertatzen dena baino, «garrantzitsua bizi dugun egoera da», eta horrek azken sei edo zazpi urteetan erretako azaleraren gorakada nabarmena eragin du, orain suteek intentsitate handiagoz erretzen dutelako.

Politika multifuntzionalak

Rescok baso-politika multifuntzional baten alde egin du, suteetan eta pertsonengan oinarritua, ahaztu gabe nola sortu eta mantendu klima-aldaketarekiko eta suteekiko erresistenteak diren paisaia seguruak, karbonoa biltegiratzen dutenak, higaduratik babesten dutenak eta biodibertsitatea gordetzen dutenak, larrialdi klimatikoaren testuinguruan.

Ildo horretan, gogora ekarri du azken urteotako baso-politikak kontserbazioaren alde egin duela, eta, haren ustez, porrot egin duela: Ekologoek esaten digutena da gutxi kudeatutako mendi batek, «ustezko dibertsitate baten alde», biodibertsitatea gutxitu egiten duela eta, ondorioz, arriskua handitu egiten duela.

Horri deritzo «babesaren paradoxa» zenbat eta gehiago babestu paisaiak, hau da, zenbat eta gehiago baztertu giza jardueretatik, orduan eta handiagoa da sute handiak izateko probabilitatea, azpimarratu du Rescok, eta, gaur egun, sua da gure mendien kudeatzaile nagusia.

Azaldu duenez, askotan suteen arazoa klima-aldaketari bakarrik egozten zaio, baina hori ez da erabakigarria, nahiz eta sugarrak hedatzea errazten duen eta denboraldia luzatzen duen: «Klima-aldaketa alerta bat da azkarrago jarduteko».

Rescok urbanizazioen eta udalen autobabeserako planak eskatu ditu, suteen aurrean sendoagoak direnak, estres handiko baldintzetan (haize lehorrak, bero-boladak) egungoak «ez baitira nahikoak» baso-sute handiek etxebizitza kiskaltzea saihesteko.

Suteek hainbesteko energia isurtzen dute, ezen eraikinak inguratzen dituzten segurtasun-perimetroek salto egiten duten, eta «lehentasunezkotzat eta garrantzitsutzat» jo du mendietako baso-biomasaren karga jaistea, sugarren intentsitatea arintzeko, gakoa inguruko basoaren kudeaketan baitago.

Uholde-arriskuko eremuak dauden bezala, non eraiki ezin den, sute-eremuak ezarri beharko lirateke, non ez den eraikiko arrisku handien aurrean; «Arrisku-mentalitatea falta zaigu», pertsona asko ez dira ohartzen bolborategi batean bizi direla, amaitu du.