Euskal Herriko Unibertsitateak (EHU) parte hartzen duen hiru ikerketa taldek osatutako partzuergo batek Predestom izeneko proiektua gauzatuko du. Proiektu horren emaitzek aukera emango dute klima aldaketak tomatearen ekoizpenean dituen ondorioak arintzen lagunduko duen estrategia bat garatzeko. Estrategia hori beste labore batzuetara heda daiteke, nekazaritza iraunkorrago baten garapena sustatzeko helburuarekin.

Ohar batean, EHUk nabarmendu du gaur egungo testuinguru globalean laboreak ekoizteko hainbat ereduk etorkizunean errendimenduak murriztea aurreikusten dutela, batez ere klima aldaketaren eragin handiaren ondorioz.

Gainera, azpimarratu du, aldi berean, ingurumen aldaketa horiek laboreen berariazko patogeno berriak -fitopatogenoak- agertzea eragin dezaketela, edo lehendik daudenen intzidentzia eta larritasuna areagotu.

«Landareei egiten zaizkien desafio horiek homeostasia mehatxatzen dute (barne ingurunearen egonkortasuna), ingurumen erronken eraginpean dagoen edozein erakunderekin gertatzen den bezala, 'estres' izeneko egoera fisiologiko oso berezi bat eraginez», azaldu du Nicolas Nazar EHUko ikertzaileak, Predestom proiektuarekin lotuta.

Adierazi duenez, landareek estresari erantzuten diote zelula jarduerak birprogramatuz (transkripzionalak, hau da, informazio genetikoaren prozesamenduaren mailakoak), estresak aipatutako homeostasi fisiologikoan duen eragina murrizteko helburuarekin.

RNA txikiak (sRNA, small RNA ingelesezko sigletan), berezko jatorriarekin zein patogenoen deribatuekin, prozesu genikoen funtsezko erregulatzaileak dira, landareen garapenari lotutako funtsezko mekanismoak modulatuz.

Zentzu horretan, sRNAk helburu on gisa erabil daitezke laboreen produktibitatea hobetzeko tresnen garapenean eta landareen kalte fisiologikoaren adierazle goiztiar gisa.

Era berean, tomatea (Solanum lycopersicum) mundu mailako baratze labore garrantzitsuenetako bat dela nabarmendu du, eta Estatu espainiara Europako ekoizle nagusietako bat dela. Hala ere, labore horren errendimendua mugatzen duten hainbat ingurumen faktore daude.

Onddoak, birusak, muturreko tenperaturak, lehortea...

Klima aldaketaren testuinguru honetan, estresagailuek (estresaren erantzun fisiologikoa eragiteko gai diren erronkak) onddoak, birusak, muturreko tenperaturak eta lehortea edo horien konbinazioak, landareei hainbat funtzio mailatan eragin diezaieketela espero da, laboreen ekoizpenean zein kalitatean murrizketa nabarmena eraginez.

«Fungiziden erabilera eta izurriteak erauzteko beste estrategia batzuk optimizatu litezke teknologia prediktibo berriak ezarriz, laboreen ekoizpena ahuldu gabeko tratamenduen kopurua murrizteko», adierazi du Fernando Benito Lopez EHUko irakasleak.

Horregatik, «aginduzkoa»da estrategia berritzaileak garatzea nekazaritzan iraultza berri bat sustatzeko, nekazaritzako praktikak egungo eta etorkizuneko ingurumen baldintzetara egokitu ahal izateko, elikagaien segurtasunaren lau zutabeak (erabilgarritasuna, sarbidea, erabilera eta egonkortasuna) betetzen direla bermatuz, Elikadura eta Nekazaritzarako Erakundeak (FAO) identifikatuta.