«Arriskutsua da kanpora ateratzea, baina baita giltzapetuta egotea ere; beraz, nahiago dut kalean lan egin. Ez dut etxean geratu nahi Israelek eraso egin eta barruan noiz hilko zain», esan dio Mohamed Abu Safia kazetari eta kameralariak Efe agentziari.

Dagoeneko 8.000 pertsona baino gehiago hil ditu Israelek Gazan, urriaren 7tik hona. Eta hiru aste hauek ere beltzak izaten ari dira Gazako kazetarientzat. 24 egunetan gutxienez 25 hil dira, hau da, batez beste, kazetari bat baino gehiago hil dira eguneko, Palestinako Kazetarien Sindikatuaren datuen arabera.

Batzuk gatazkaren hasieran hil ziren, Hamasek Israelen aurka egindako erasoaren inguruan informatzen ari zirenean. Beste batzuek bonben eztandak jasan zituzten Gazako eremuko zokoguneen artean lanean ari zirela.

Haien etxeetan pairatutako bonbardaketen ondorioz hil zirenak ere badaude. Hori izan zen Roshdi Sarrajen kasua, atzerriko prentsarekin lan egiteagatik ezaguna den erreportaria. Salam Mema ere bai, Emakume Kazetarien Batzordeko burua izan zena: bere gorpua hondakinen artean berreskuratu zen, bere seme zaharrenarekin batera, Gaza iparraldeko Jabalia errefuxiatu esparruan bere etxearen aurka eraso egin eta hiru egunera.

Bitartean, bizirik jarraitzen duten erreportariek beren lankideak eta familiak lurperatzen dituzte, hala nola Wael Dahdouh, Al Jazeerako kazetari beteranoak, joan den astean emaztea eta bi seme-alabak eraso batean galdu zituenak, Gazako bonbardaketen berri ematen lanean ari zela.

Bertako kazetariak

Gazako kazetariek baldintza jasangaitzetan egiten dute lan, eta helburu nagusi bakarra dute: «Bizirik irautea», adierazi dio Abu Safia kamerak Efe albiste agentziari. «Lanean jarraitu nahi dut Israelgo Armadak Gazako herritar zibilei egiten diena munduari erakusteko», salatu du profesional honek, jaiotzen ikusi zuen tokiaren suntsipen izugarriaren eta haur hilen irudien ondorioz.

Gazako iparraldean bizi zen, Beit Lahia herrian, non liskarrak areagotu diren Israelgo Armadak ostiraletik lurreko operazioak zabaldu dituelako.

Kazetari askok bezala, Gazako iparraldeko eta hiriko biztanleei alde egiteko eskatu zien agindu israeldarrak hegoaldera mugitu zuen, eta egunero Jan Yunis herritik mugitzen da; bertan hartu du ostatu, senide batzuen etxean, emaztearekin eta seme-alabekin.

Abu Samo, hau ere lekuz aldatu den kameralaria, antzeko egoeran dago. Eferi azaldu dionez, kazetariak «gainerako zibilak bezala daude, janaririk, urik, argirik edo gasolinarik gabe», eta horrek haien lana oztopatzen du, eta egun gutxi barru ezinezkoa egin lezake, Israelek Gazarako erregaia eta hornidurak sartzea mugatzen duen hesia altxatzen ez badu.

Telefoniako eta Interneteko mozketek arazo larriak sortzen dizkiete informatzeko, irudiak transmititzeko edo edozein informazio albiste egiteko. «Ez dago ez Internetik ez elektrizitaterik, ezin dugu bateriarik kargatu, ez dago gasolinarik eta ia ezin gara ezer kubritzera joan, ez dugu seinale onik deitzeko eta jakiteko zer gertatzen den, non dauden erasoak, zenbat pertsona dauden zaurituta edo hilda», deitoratu du.

Gaineratu duenez, «estaldura eta sarea etetea da gerta daitekeen okerrena», ostiral gauetik igande goizera arte gertatu zen bezala, eta horrek kanpoaldearekin harremanik gabe eta Israelgo Armadaren menpe utzi zuen Gaza, erasoaldia hedatu eta gogortu baitzuen.

«Informazio itzalaldia»

Kazetarien Babeserako Komitearen (CPJ) arabera, horrek «informazio itzalaldia» eragin zuen, «ondorio larriekin». Izan ere, «informazio objektibo eta independentearen hutsunea propaganda hilgarriarekin eta desinformazioarekin bete zitekeen».

Orain arte, CPJk ohartarazi duenez, «komunikazioak ez ziren erabat berrezarri», eta, horren ondorioz, «munduak leiho bat galtzen dio gatazka honetan inplikatutako alderdi guztien errealitateari».

Halaber, atzerriko erreportariek ezin dute Gazara sartu, Egiptorekin lotzen duen Rafah-ko pasabidea itxi egin dutelako eta Israelek setiatu duelako, kokagunera sartzeko aukerarik eman gabe.

«Nazioarteko kazetariak sartu behar dira, bertakook erakutsi ezin duguna munduari erakusteko», aldarrikatu du Abu Safiak.

Era berean, Israelgo Atzerriko Prentsa Elkarteak «alde guztiei» eskatu die «Gazako kazetariak bertatik bertara informatzeko segurtasuna bermatzeko», eta salatu du «egoera oso arriskutsuetan» lan egitera behartuta daudela.

500 kazetarik NBEren ikerketa eskatu dute

Urriaren 7tik Gazan hil diren 24 kazetari palestinarren heriotza ikertzeko eskatu dute gaur 500 bat kazetarik, idatziz, Nazio Batuen Erakundeko (NBE) giza eskubideen eskariz. Volker Türk giza eskubideetarako NBEren goi komisarioari eta Nazio Batuen adierazpen askatasunerako (Irene Khan) eta Palestinarako (Francesca Albanese) errelatoreei zuzendutako gutunean, «Israelek kazetarien aurka egindako krimenei buruzko nazioarteko ikerketa bat lehenbailehen abiaraztea» eskatzen da.

Sinatzaileek, gehienak kazetari palestinarrak, egiptoarrak eta beste herrialde arabiar batzuetakoak, kasu batzuetan Europako eta beste eskualde batzuetako hedabideentzat lan egiten dutenak, «gerretan eta gatazketan prentsa askatasuna errespetatzeko eta erreportariak babesteko» beharra gogorarazi dute.

Halaber, potentzia okupatzaileak gerrako krimenak eta gizateriaren aurkako krimenak egin izana salatu dute, Israeli erreferentzia eginez, eta «gerra kasuetan zibilak babesten dituzten konbentzio eta itun guztiak mespretxatu izana».

Gainera, Mendebaldean Israelen aldeko nolabaiteko joera dagoela kritikatu dute, «kazetarien sarraskia ikustea galaraziz, egia isilarazten saiatzen ari baita, zigortu beharreko krimena balitz bezala».