‘Simulakro bat’ izenburupean aurkeztu du Leire Ugadik (Urduña, 1996) bere lehen poesia liburua. Donostiako aurkezpenean azaldu du maitasuna eta kritika soziala direla nagusi bere poesien artean, eta formari ere garrantzia handia eman diola.

Bost ataletan banatuta dago liburua, baina aurrez ‘Asmo adierazpena’ izeneko poema dago, Arestiri «omenaldi garbi bat» Xabier Mendiguren editorearen hitzetan, eta idazleak kontatu duenez «sartuko den horri nora sartzen ari den eta zein funtzio duen poesiak liburuan bertan» azaltzeagatik jarri du lehen orrialdean poesia solte hori. Amaieran honakoa dio poemak: «…sartu nintzen/ ez ofizio ez bizio dudan /egintza xume honetan/ zeinak ez jatekorik ez ihesbiderik emango ez didan/ baina ni ez naiz harrizkoa eta/ ezinbestan/ mailuak forjatzen nabil paperean».

Izenburua bera «metafora-alegoria oso bat» dela azaldu du Ugadik: «Simulakroetan edo ihes egiteko bidea askotan da leiho bateko kristal bat apurtzea mailuarekin, poesia mailu bat da, aldi berean ihesbide bat izan daiteke, baina ni ez nator inori ihesbidea irekitzen, ni ez nator zuzenean besteentzat kristalak hausten, nirea simulakro proposamen bat da; jarraibide batzuk badaude, uste dudalako badaudela kristal batzuk apurtzeko». Liburuko bost atalek eta hauen izenburuek ere simulakroaren jokoari jarraitzen diote.

Hala ere, idazleak kontatu du berak idazketan ez duela «ihesbiderik» topatu. Txikitatik idatzi izan du, herriko poesia lehiaketetan idazten hasi zen, eta bere ustez «agian balio zuela» esan ziotelako jarraitu du idazten: «Nik ez dut ihesbiderik topatzen idazketan, ni ez naiz askatzen idazterako momentuan, baina gauzak esateko formatu bat aurkitzen dut. Nire burua ideia nahaste erraldoi bat da, eta poesiak ideiak lurreratu eta modu erraz batean aurkezteko aukera ematen dit».

Maitasuna eragoztearen aurka

Maitasuna eta aldarria oso presente daude liburuan, izan ere, idazleak azaldu du bera ez duela «gorrotoak mugitzen» baizik eta «maitasuna eragozten didan horrek». Eta, ondorioz, aldarri garbi bat duela aitortu du: «Nire aldarrikapenen muina da nik modu osasuntsu batean maitatu nahi dudala, eta nahiko nuke maitasuna gizartean modu osasuntsu batean egotea, liburuan dauden aldarrikapen guztiak dira hori eragozten duten gauzen aurka».

‘Igandea’ izenburua duen poesiak, aldiz, kritika soziala du muinean Mendigurenen arabera, «lanerako bizi gara» egin du kritika. Ugadik berak aitortu du bere inguruagatik eta landu dituen gaiengatik, langileriaren auzia «oso presente» daukala: «Esango nuke sistema laborala gaur egun maitasuna eragozten duten gauza horietako bat dela. Azalerazi nahi izan dut horrek nola baldintzatzen gaituen, nekatuta gaude, lehiakorrak gara, zapaltzaileak daude… eta uste dut guzti horren bueltan ekosistema bat sortu dela mundua hartzen duena». Argitu du ez dela «bizipen konkretuetan» sartu, baizik eta munduan ematen diren dinamikak islatu dituela, «eta uste dut hori kritikatzea ere badagokidala, maitasuna eta bizitzak defendatzen ditudalako».

Soziologia ikasi zuen, eta Mendigurenek azaldu du sumatzen dela lotura, eta Ugadik zehaztu du egiturei eta dinamikei asko erreparatzen diela, «pertsonen bizipenetan horrenbeste zentratu gabe horra zerk eramaten duen begiratzen dut. Ez dut pertsonei buruz idazten, egoerei buruz idazten dut». Bizipenak bere buruan egituratzen dituela kontatu du, eszena bat osatzen duela eta poemetan eszena horren deskribapena egiten duela, irakurle bakoitzak bere irakurketa egin dezan.

Gutasunaz ere hausnarrean

Identitatearen eta amatasunaren gaia ere landu dituzte aurkezpenean. Izan ere, Ugadik kontatu du identitatearekin jolastu duela poema batzuetan: «Ni ez nator inguru euskaldun batetik, nire euskaratzea gerora izan da. Nire inguruak ez zirudien Euskal Herria, erdara zegoen, euskal kulturak ez zuen presentzia handirik… Nire buruaren eraikuntza ez da egin euskalduntze horretan oinarrituta, baizik eta beste gutasun batetik. Horrelako mix bat da ‘Pertenentzia’ poema, ni sentitzen naiz gutasun batean ez hain lotua, ni gure artean naiz, izan hemen edo izan beste leku batean». Hala ere, euskaraz idaztea hautu politiko moduan hartu zuela zehaztu du.

‘Ez dut nahi baina’ poeman amatasunaren gaia lantzen du idazleak. Izan ere, bere ustez euskal emakume idazle askok amatasunaren gaia landu dute azken urteetan, berak ordea ez omen du «amatasun sen hori» inoiz sentitu eta hala ere keinu egin nahi izan diola. «‘Nik ez dut horren inguruan idatziko’ esateko modu bat da», azaldu du, baina presio soziala dela eta ezinezkoa zaiola gaiari izkin egitea.